با شفافیت بیشتر چالش‌های رگولاتوری برای بانک‌ها و فین‌تک‌ها در فرایند ایجاد و توسعه بانکداری به عنوان سرویس و رشد فراگیری مالی هم‌گام با رشد فناوری‌های جدید، در سراسر دنیا شاهد رشد این مفهوم‌ایم. اما چه ترندهایی در این حوزه وجود دارد و آیا این توسعه در مناطق مختلف دنیا تفاوت دارد؟

تمرکز بر رگولاتوری یا فراگیری مالی

بانکداری به عنوان سرویس (یا BaaS) با ورود بانک‌ها، فین‌تک‌ها و شرکت‌های فناوری بیشتر به این زیست‌بوم، در حال تجربه یک رشد فوق‌العاده است. این موضوع باعث پیوند نزدیک‌تر شرکت‌ها و بانک‌ها شده و جرقه‌های همکاری‌های سازنده و بلندمدت را زده است. رشد این زیست‌بوم مسیر را برای توسعه محصولات و راهکارهای نوآورانه باز کرده و می‌تواند حوزه خدمات مالی را به طرز چشم‌گیری متحول کند؛ تحولی که در نهایت به افزایش قدرت انتخاب مشتریان و بهبود کسب‌و‌کارها منجر می‌شود.

نئوبانک‌ها با توسعه خدمات خلاقانه و ورود به بازار مالی، وضعیتی که سابق بر این توسط بانک‌های سنتی ایجاد شده را بر هم زده و موجی از محصولات جدید را روانه بازار کرده‌اند. نئوبانک‌ها بر بهبود تجربه کاربری تمرکز داشته و با استفاده از راهکارهای BaaS، می‌توانند خدمات نوین و کاربرپسندی را برای نیازهای همواره در حال رشد کاربران ارائه دهند.

ماژولار بودن و یکپارچگی بی‌نظیر بانکداری به عنوان سرویس پای نوآوری را به کسب‌و‌کارهای فراتر از حوزه مالی نیز باز کرده است. برای مثال حوزه‌های تجارت آنلاین و خرده‌فروشی با بهره‌گیری از BaaS و محصولات مالی تعبیه‌شده، فرایند پرداخت را بیش از پیش ساده و کاربردی کرده‌اند که این موضوع به بهبود تجربه کاربری و افزایش رضایت مشتریان در خرید آنلاین منجر شده است.

بازارهای در حال رشد در برابر بازارهای توسعه‌یافته

با این که بانکداری به عنوان سرویس در سراسر دنیا در حال توسعه است، اما نحوه پیاده‌سازی و اثرات آن در نقاط مختلف دنیا با یکدیگر تفاوت دارد. برای مثال در بازارهای توسعه‌یافته مانند آمریکای شمالی و اروپا تاکید بیشتر روی هم‌گامی با رگولاتوری و حفظ حریم خصوصی است که باعث شده راهکارها نیز به این سمت سوق پیدا کنند. در مقابل، در بازارهای در حال رشد مثل آسیا و آفریقا، تمرکز بیشتر روی فراگیری مالی و استفاده از گوشی‌های همراه برای ارائه خدمات به افراد ساکن نقاط دورافتاده است.

رگولاتوری در کنار چشم‌اندازهای اقتصادی و اجتماعی ترندها را مشخص می‌کنند

چارچوب‌های رگولاتوری در حال شکل دادن به امور مالی تعبیه‌شده‌اند. ظهور بانکداری باز به خصوص در اروپا که همراه با پیاده‌سازی بخشنامه PSD2 بود، جرقه‌های نوآوری را زده است. بانکداری باز با متقاعد کردن بانک‌ها برای به‌اشتراک‌گذاری داده‌های مشتریان با کسب‌وکارهای ثالث، به فین‌تک‌هایی نظیر Revolut و Tink اجازه داده تا خدمات مالی را به تناسب نیازهای مشتریان شخصی‌سازی کنند.

از سوی دیگر اموری مالی تعبیه‌شده به‌کارگیری راهکارهای مالی و مدل‌های تعامل را در مناطقی مانند آسیای جنوب شرقی تغییر داده و شرکت‌های مختلف با تعبیه راهکارهای مالی در خدمات مختلف خود و اولویت قرار دادن کاربران موبایلی، بانکداری گسسته آسیای جنوب شرقی را دور زده است.

در آمریکا اما شرایط برای امور مالی تعبیه‌شده فرق می‌کند. با وجود کارایی و قدرت صنعت خدمات مالی در این کشور، غول‌های فناوری با دنبال کردن رویکرد شراکت و همکاری با بانک های بزرگ، خدمات مالی تعبیه‌شده نظیر اپل‌پی و اپل‌کارت را ارائه می‌کند.

این نوآوری‌ها با ایجاد یک تجربه کاربری ساده و بهینه موفق به جذب کاربران زیادی شده‌اند. این اولویت قرار دادن آسایش و راحتی اما نگرانی‌هایی را در خصوص مزایا و معایب خدمات مالی مبتنی بر هوش مصنوعی و در لحظه ایجاد کرده است.

ظهور تسهیلات به عنوان سرویس

BaaS زمینه را برای ورود بازیگران غیر بانکی به فضای مالی مهیا کرده و باعث به وجود آمدن ترندهایی نظیر تسهیلات به عنوان سرویس شده است. ارائه تسهیلات برای بازیگران غیر بانکی که به دنبال سود بیشتر و راه‌های درآمدی جدیداند، به یک گزینه جذاب تبدیل شده که این موضوع در نهایت راهکارهای تسهیلات به عنوان سرویس را به وجود آورده است. به‌کارگیری بانکداری به عنوان سرویس رشد خود را ادامه داده و مرزهای بیشتری را پشت سر می‌گذارد. در دنیای امروزی که مشتری‌محور است، کسب‌و‌کارهای برای کسب برتری نسبت به رقبای خود چشم به بانکداری به عنوان سرویس دوخته اند. حزوه‌هایی مانند سلامت و گردشگری نیز با تکیه بر ظرفیت‌های BaaS به دنبال ایجاد راه‌های درآمدی جدید و حفظ مشتریان‌اند. برای مثال یکی از راهکارهای کاربردی در حوزه گردشگری تعبیه رویه‌های بانکی در برنامه‌های وفاداری مشتریان است که به آن‌ها اجازه می‌دهد داخل اپلیکیشن جایزه‌های خود را مدیریت و نقد کنند که در نهایت به یک تجربه کاربری لذت‌بخش تبدیل می‌شود.

چه کسی توانایی جابه‌جا کردن پول را دارد؟

مناطق مختلف دنیا قوانین خاص خود را در رابطه با جابه‌جایی پول دارند. بانکداری به عنوان سرویس به بازیگران غیر بانکی اجازه داده است خدمات مالی و بانکی را به شرکت‌های فناوری ارائه دهند تا آن‌ها نیز با کمک این خدمات و قدرت فناوری خود، به فراگیری مالی کمک کرده و به افراد و کسب و‌کارهای دور از مراکز مالی، خدمات ارائه دهند. در برخی مناطق مانند آمریکای شمالی این شرکت‌ها برای ایجاد امکان جابه‌جایی پول باید مشارکت خیلی نزدیکی با بانک‌ها داشته باشند، اما در اتحادیه اروپا شرایط متفاوت بوده و بخشنامه‌های PSD و PSD۲ به به بازیگران غیر بانکی اجازه می‌دهد پول را جابه‌جا کنند. 

این که کدام روش بهتر است در آینده روشن می‌شود، اما بدون شک با توسعه فناوری‌های جدید و گسترش بانکدریا به عنوان سرویس، شاهد تغییرات بیشتری در بازار سنتی بانکی خواهیم بود؛ تغییراتی که فرصت‌ها و خطرات مختلفی نیز با خود به همراه دارند.