اکوسیستم فینتک ایران راه بسیاری را طی کرده و هم‌گام با نمونه‌های خارج از کشور، در مسیر توسعه گام برمی‌دارد. البته بدیهی است که این مسیر بدون دشواری نبوده و موانع مختلفی بر سر راه بازیگران اکوسیستم فینتک ایران قرار دارد. اما آن‌چه مهم است، میل ذاتی شدید این اکوسیستم به پیشرفت و ماهیت توسعه‌پذیر آن است که باعث شده تا علیرغم تمام مشکلات و موانع داخلی و خارجی، به کار خود ادامه داده و نوآوری کند. در این پست نگاهی داریم به برخی از بازیگران اصلی این اکوسیستم و تاثیر آن‌ها بر اقتصاد دیجیتال کشور.

دسته‌بندی بازیگران اکوسیستم فینتک ایران

به طور کلی شرکت‌ها و استارتاپ‌های حوزه فینتک در ایران به ۱۵ دسته تقسیم می‌شوند:

• زیرساخت و راهکارهای فناوری مالی
• بانک‌ها
• دیجیتال بانک
• سرمایه‌گذاران خطرپذیر
• نهادهای قانونی
• وام‌دهی
• مدیریت ثروت
• مدیریت مالی شخصی و‌ کسب‌و‌کار
• بیمه
• پرداخت
• انتقال وجه بین‌المللی
• باشگاه مشتریان
• رمزارز
• راهکار بلاکچین
• تامین مالی جمعی

هر دسته‌بندی شامل شرکت‌های بزرگ و کوچکی است که نام بسیاری از آن‌ها را شنیده‌ایم و با برخی از آن‌ها به طور روزانه سروکار داریم. بسیاری از این شرکت‌ها با راهکارهای نوآورانه و فناورانه خود اقتصاد دیجیتال را توسعه داده و زندگی در عصر جدید را تسهیل کرده‌اند. برخی نیز نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصاد دیجیتال و تسهیل روند انتقال و راه‌اندازی کسب و‌کارها در فضای دیجیتال داشته‌اند. 

زیرساخت‌ و راهکارهای فناوری مالی

شرکت‌ها و استارتاپ‌های این دسته با ارائه زیرساخت‌ها و راهکارهای فناوری مالی به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کنند خدمات خود را به صورت یکپارچه و باثبات ارائه دهند. داتین، توسن، کاسپین، به‌سازان ملت (Core Banking)، آدانیک و رادین (تامین ‌کننده راهکار)، پادیوم و فینوتک (پلتفرم API)، یوآیدی و اعتماد هوشمند آینده (امضای دیجیتال) و سنجینه و مرآت (اعتبارسنجی) از جمله شرکت‌های تاثیرگذار این دسته به شمار می‌روند.

بانک‌ها

بانک‌ها قلب اقتصاد دیجیتال ایران و محرک اصلی اکوسیستم فینتک‌اند. بسیاری از شرکت‌ها و استارتاپ‌های فعال حوزه فینتک با سرمایه و فناوری بانک‌ها پا به عرصه وجود گذاشته و این بانک‌ها هستند که شریان‌های حیاتی اکوسیستم فینتک را تامین می‌کنند. بانک پاسارگاد، بانک ملت، بانک سامان و بانک پارسیان از جمله بانک‌های فعال در عرصه فینتک به شمار می‌روند که با زیرمجموعه‌ها و شرکت‌های وابسته خود، بخش بزرگی از این اکوسیستم را به وجود آورده‌اند.

دیجیتال بانک

دیجیتال بانک‌ها یک هدف اصلی دارند: دسترسی‌پذیری مالی برای تمام اقشار جامعه در تمام نقاط کشور. ویپاد، بلوبانک، آبانک و بانکینو از جمله دیجیتال بانک‌های فعال‌اند که توانسته‌اند با ارائه خدمات مالی و بانکی بر بستر اپلیکیشن و رابط کاربری کاربردی، تجربه کاربری لذت‌بخشی را برای کاربران فراهم کنند.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر

سرمایه‌گذاران خطرپذیر در کنار بانک‌ها، از اعضای حیاتی اکوسیستم فینتک‌اند. سرمایه‌گذاران خطرپذیر با حمایت از استارتاپ‌های نوپا و نوآور نقش بسزایی در رشد و شکوفایی اکوسیستم فینتک دارند. شناسا، پارت، ستاره برتر و ستارگان از جمله شرکت‌ای فعال در این عرصه‌اند.

نهادهای قانونی

بانک مرکزی، بیمه مرکزی ایران، فرابورس و شاپرک مهم‌ترین نهادهای قانونی اکوسیستم فینتک‌اند که از طریق قانون‌گذاری و نظارت خط مشی‌های اکوسیستم فینتک را مشخص می‌کنند. تمام فعالان عرصه فینتک ارتباط تنگاتنگی با این نهادها دارند تا بتوانند خدمات خود را به مشتریان ارائه کنند.

وام‌دهی

این شرکت‌ها با ارائه وام‌های خرد بدون نیاز به ضامن و روندهای پیچیده اداری، نقش پررنگی در بهبود وضعیت اقتصادی کاربران و تامین خریدهای کوچک داشته‌اند. ازکی‌وام، لندو، قسطا، ویپاد و دیجی‌پی را می‌توان اصلی‌ترین بازیگران این دسته دانست. در کنار کمک به کاربران، وام‌های خرد و سریع شرکت‌های این دسته در افزایش گردش مالی ارائه‌دهندگان کالا و بهبود وضعیت فروش آن‌ها نیز تاثیر بسزایی داشته‌اند.

مدیریت ثروت

سهمتو، تحلیلگر امید، رده، سیگنال و بلوط از جمله شرکت‌های فعال در دسته مدیریت ثروت‌اند که با توسعه راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، به مدیریت ثروت در بازار سرمایه کمک می‌کنند. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از آخرین فناوری‌های روز به سرمایه‌گذاران خرد کمک می‌کنند از سرمایه خود به بهترین شکل استفاده کنند.

مدیریت مالی شخصی و‌کسب و‌کار

در این دسته اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای مختلفی نظیر محک‌سافت، حسابفا، نیوو، پارمیس، سپیدار سیستم و فانوس وجود دارند که به اشخاص و کسب‌و‌کارها اجازه می‌دهند مدیریت امور مالی خود را به دست گرفته و برای اهداف خود برنامه‌ریزی کنند.

بیمه

بازیگران این دسته خود در سه گروه اصلی قرار می‌گیرند:

• Core Insurance: که زیرساخت‌های بیمه‌ای را فراهم می‌کنند.
• فناوری بیمه: که راهکارهای جامع برای کسب‌و‌کارها توسعه می‌دهند.
• فروش آنلاین: که امکان مقایسه و خرید بیمه‌های مختلف برای کاربران را فراهم می‌کنند.

داتین، فناوران اطلاعات خبره، مرکوری، بیمیتو، ازکی و بیمه دات کام از جمله شرکت‌های این دسته‌اند.

پرداخت

پرداخت‌یارها و PSPها فعالان حوزه پرداخت‌اند که با فراهم آوردن زیرساخت و راهکارهای پرداخت برای کسب‌و‌کارهای خرد و کلان، فرآیندهای خرید و پرداخت را ممکن ساخته و به کسب‌و‌کارها حیات می‌بخشند. پرداخت الکترونیک پاسارگاد، سداد، آسان پرداخت، به‌پرداخت، تاپ، پرداخت نوین، زرین‌پال و پی دات آی آر برخی از شرکت‌های فعال در این عرصه‌اند که بخش بزرگی از تراکنش‌های انجام‌شده بر بستر آنلاین را ممکن می‌سازند.

انتقال وجه بین‌المللی

سال‌های زیادی است که به سبب تحریم‌های مالی، شرکت‌ها و اشخاص داخل ایران برای خرید و انتقال وجه بین‌المللی با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو‌اند. شرکت‌های انتقال وجه بین‌المللی امکان انتقال وجه به کشورهای دیگر و خرید از فروشگاه‌های بین‌المللی را به وجود آورده‌اند. ایرانیکارت، نیک‌پرداخت و اول‌پرداخت از جمله شرکت‌های فعال دسته انتقال وجه بین‌المللی‌اند.

باشگاه مشتریان

با پیشرفت حوزه فینتک، تاکید بر ایجاد تجربه‌های کاربری نوین و لذت‌بخش بیشتر شد و شرکت‌های مختلف تصمیم گرفته‌اند تا از راهکارهای باشگاه مشتریان و کش‌بک برای ایجاد چنین تجربه‌ای بهره ببرند. ایران کارت، تخفیفان، آوند و بامن از جمله شرکت‌هایی هستند که با توسعه چنین راهکارهایی پا به عرصه باشگاه مشتریان گذاشته‌اند.

رمزارز

معرفی رمزارزها و رشد استفاده از آن‌ها افق‌های جدیدی در صنعت مالی دنیا باز کرده است. شرکت‌های ایرانی نیز هم‌گام با سایر دنیا پا به این عرصه گذاشته و به توسعه راهکارها و نرم‌افزارهای این حوزه پرداخته‌اند. واکس، نوبیتکس، بت برگ و آبان تتر برخی از شرکت‌های فعال این عرصه به شمار می‌روند. 

راهکار بلاکچین

شرکت‌های فعال در این دسته مانند دیجی آلفا و بنیاد ققنوس با تامین راهکارهای بلاکچین به سایر شرکت‌های فعال در حوزه رمزارز کمک می‌کنند خدمات خود را به ارائه دهند.

تامین مالی جمعی

شرکت‌های فعال در این دسته با تامین مالی جمعی پروژه‌ها و درخواست‌های گوناگون، به کسب‌و‌کارها کمک می‌کنند تا نمونه‌های اولیه محصولات خود را اجرا کرده و به بازار معرفی کنند. دونگی، هم‌آفرین و حامی باش از جمله شرکت‌های دسته تامین مالی جمعی به شمار می‌روند.

آینده بازیگران اکوسیستم فینتک ایران

بدون شک با پیشرفت‌های فناوری در دنیا حوزه فینتک نیز شاهد تغییرات گوناگونی خواهد بود. به نظر می‌رسد هوش مصنوعی ترند بعدی و ماندگار حوزه فناوری است و باید دید که بازیگران اکوسیستم فینتک ایران چگونه می‌توانند با کمک این ترندها و فناوری های جدید، به خدمات خود افزوده و یا سرویس‌های موجود را بهینه کنند.