اکثر ما هر روزه با استفاده از روش‌های مختلفی انتقال وجه انجام می‌دهیم. برای مثال وقتی از تاکسی‌های اینترنتی استفاده می‌کنیم و یا برای خرید نان به نانوایی می‌رویم برای پرداخت هزینه خدمات و کالا از حساب خود وجه را به حساب دیگری انتقال می‌دهیم. اما بسته به کاربری ما (کاربر فردی، کسب‌و‌کار و…) و مبلغ انتقال و برخی معیارهای دیگر، روش‌های متفاوتی برای انتقال وجه بین حساب‌ها پیش‌بینی شده است تا سیستم بانکی بتواند پاسخگوی همه طیف‌های کاربری باشد. انتقال وجه بانکی را می‌توان یکی از رایج‌ترین روش‌های پرداخت در سراسر جهان نامید. زیرا که این روش‌ در مقایسه با سایر روش‌های پرداخت ارزان‌تر، ایمن‌تر و قابل اعتمادتر است. حواله بانکی، راهی برای انتقال پول از یک حساب به حساب دیگر است. مثلا برای شما به عنوان صاحب یک کسب‌وکار، مهم است که از روند و فرآیند انتقال بانکی خود کاملا مطلع باشید.
در این پست قرار است انواع روش‌های انتقال وجه در ایران و سراسر جهان را به شما معرفی کنیم و آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم پس توصیه می‌کنیم خواندن این مقاله را از دست ندهید.

انواع روش‌های انتقال وجه بانکی در ایران

بیایید نگاهی به برخی از متداول‌ترین روش‌های نقل و انتقالات بانکی در ایران و نحوه عملکرد آن‌ها بیندازیم.

انتقال وجه با مراجعه حضوری به شعبه بانک

قدیمی‌ترین روش انتقال وجه، مراجعه حضوری به بانک است. این روش مناسب افرادی است که رابطه خوبی با فناوری نداشته و یا به هر دلیل توانایی استفاده از روش‌های دیگر را ندارند. برای انتقال وجه به این روش کافی است به شعبه بانکی که در آن حساب دارید مراجعه کرده و با ارائه کارت ملی وجه را به حساب مورد نظر واریز کنید.
نکته: در نظر داشته باشید که اگر حساب مقصد در بانکی غیر از بانک حساب مبدا باشد، باید شماره حساب مقصد را داشته باشید و از یکی از روش‌های ساتنا یا پایا برای انتقال وجه بهره ببرید.

انتقال وجه با چک رمزدار

در صورتی که حساب مقصد در بانکی غیر از بانک حساب مبدا است و امکان استفاده از روش‌های ساتنا و پایا وجود ندارد، می‌توانید با مراجعه به بانک یک چک رمزدار بانکی دریافت کرده و آن را به صاحب حساب مقصد تحویل دهید.

انتقال وجه پایا

سامانه پایا (مخفف عبارت سامانه پایاپای الکترونیکی) این امکان را برای بانک فراهم می‌آورد تا با دریافت دستور پرداخت‌های متعدد، آن‌ها را پردازش کرده و مبلغ انتقالی را به حساب یا حساب‌های مقصد واریز نماید. این مدل انتقال وجه به دلیل امکان واریزهای متعدد به حسبا‌های مختلف از یک حساب مبدا، برای کسب‌و کارهایی که با مشتریان زیادی در تعامل هستند بسیار مناسب است. سامانه پایا از ساعت ۵ و نیم صبح تا ۷ عصر در دسترس است. 

انتقال وجه ساتنا

سامانه تسویه ناخالص آنی |(ساتنا به اختصار) در واقع جایگزینی دیجیتالی برای چک‌های رمزدار بانکی است. در ساتنا فرایند تایید و انتقال وجه بین ۲ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد و برای انتقال وجوه با مبالغ بالا (بالای ۵۰ میلیون تومان و حداکثر تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان) طراحی شده است. 

انتقال وجه کارت به کارت

این مدل برای انتقال وجه بین اشخاص طراحی شده و یکی از پرکاربردترین انواع انتقال وجه در سیستم بانکی است. برای کارت به کارت دو راه وجود دارد:

1. استفاده از دستگاه‌های خودپرداز
2. استفاده از اپلیکیشن‌های پرداختی

پیش از دیجیتالی شدن فرایندهای بانکی استفاده از دستگاه‌های خودپرداز برای انتقال وجه کارت به کارت بسیار مرسوم بود. دستگاه‌های خودپرداز نیاز به مراجعه به شعب بانکی برای انتقال وجوه پایین را از بین برده و حجم مراجعه به شعب را پایین آورده است اما با معرفی اپلیکیشن‌های پرداختی و ایجاد امکان انتقال کارت به کارت بر بستر اینترنت، دستگاه‌های خودپرداز نیز شاهد مراجعین کمتری بودند. اپلیکیشن‌های پرداختی با استفاده از امکاناتی که سامانه شتاب، سامانه شاپرک و بانک‌ها در اختیار آن‌ها می گذارند، می‌توانند مبالغ تا سقف ۱۰ میلیون تومان بین کارت‌های بانکی مختلف انتقال دهند.

انتقال وجه پل

سامانه پل یکی از روش‌های انتقال وجه بانکی است و متصل به شبکه بانکی کشور است. این روش امکان انتقال وجه تا سقف ۱۵ میلیون تومان در هر روز و بین بانک‌های مختلف را فراهم می‌کند. انتقال وجه از طریق پل به صورت غیر حضوری نیز ممکن است و مشتریان می‌توانند با تایید پیامکی، انتقال وجه را انجام دهند. در این مدل انتقال وجه به شماره حساب مقصد نیاز دارید. 

انتقال وجه با کد USSD

این روش به دلیل پیچیدگی استفاده و امنیت کمتر هیچ‌وقت نتوانست به اندازه روش‌های سنتی مراجعه حضوری یا استفاده از اینترنت گسترده شود، اما هنوز هم در شرایط خاصی مانند مواردی که اینترنت در دسترس نیست، کاربرد دارد. برای انتقال وجه با کد USSD باید کارت بانکی را در سامانه پیوند ثبت کرده و با استفاده از کدهای تعریف‌شده، انتقال وجه را انجام دهید. 

انتقال وجه چکاوک

با استفاده از سامانه چکاوک امکان انتقال اتصویر چک‌های بانکی فراهم شده است. بانک‌ها با استفاده از چکاوک چک‌های رمزدار بانکی را به همراه شماره حساب مقصد و نام دریافت‌کننده به شعبه مقصد ارسال کرده و پس از تایید، وجه را انتقال می‌دهند.

انتقال وجه کارتابلی چیست؟

انتقال وجه کارتابلی یا انتقال وجه گروهی روشی است که در آن وجوه به کمک پایا، ساتنا، واریز به حساب دیجیتال و یا واریز به حساب‌های مختلف به صورت یکجا واریز می‌شود. در انتقال وجه کارتابلی روش پرداخت وجوه با توجه به میزان وجه قابل انتقال و ماهیت حساب‌های مبدا و مقصد مشخص شده و دیگر حساب مبدا نیازی نیست خود سامانه انتقال وجه را مشخص کند.

انواع روش‌های انتقال وجه بانکی در دنیا

در اینجا شش تا از رایج‌ترین روش‌های انتقال وجه بانکی در سراسر دنیا را با هم بررسی می‌کنیم.

1. اتاق تسویه خودکار (ACH)
2. بدهی مستقیم
3. SEPA
4. RTGS
5. IMPS
6. NEFT

اتاق تسویه خودکار (ACH)

پرداخت‌های ACH، نوعی انتقال وجه الکترونیکی هستند که معمولاً برای پرداخت‌های فروشنده، پرداخت‌های کارکنان و سپرده‌های مستقیم استفاده می‌شود. پرداخت‌های ACH را می‌توان به دو روش انجام داد.
سپرده‌های مستقیم (Direct Deposits): پرداخت‌هایی که مستقیماً به حساب گیرنده واریز می‌شوند. به عنوان مثال، کارفرما به کارکنان خود حقوق می‌دهد.
پرداخت‌های مستقیم(Direct Payments): این نوع پرداخت به عنوان اعتبار ACH، وجوه را به یک حساب منتقل می‌کند. پرداخت‌های مستقیم که به‌عنوان بدهی ACH پردازش می‌شوند، وجوه را از یک حساب خارج می‌کنند. به عنوان مثال، پرداخت اشتراک ماهانه به هر سرویس، پول را از حساب شما کسر می‌کند.

چگونه کار می‌کند؟
فرستنده فایل‌های پرداخت ACH (شامل مسیریابی و شماره حساب بانکی آن‌ها) را به بانک فرستنده یا موسسه مالی سپرده‌گذاری مبدا (ODFI) ارسال می‌کند. بعد از آن ODFI تمام درخواست‌های پرداخت ACH را به صورت دسته‌ای به یک اپراتور ACH ارسال می‌کند که یا فدرال رزرو یا اتاق پایاپای است.
بانک گیرنده یا موسسه مالی سپرده گیرنده (RDFI) اطلاعات را از اپراتور ACH دریافت می‌کند و در نهایت RDFI پول را به حساب بانکی گیرنده واریز می‌کند.

چقدر طول می‌کشد؟
دریافت پول در حساب شما یک یا دو روز کاری طول می‌کشد، زیرا تمام درخواست‌های پرداخت و واریز به صورت انبوه در پایان هر روز پردازش می‌شوند.
اطلاعات بیشتر در مورد انتقال ACH را اینجا بخوانید.

Direct Debit

بدهی مستقیم یک روش پرداخت محبوب در بریتانیا است. Direct Debit به یک کسب‌وکار یا شخص اجازه می‌دهد تا در زمان سررسید پرداخت از حساب شما پول برداشت کند. Direct Debit بیشتر برای واریز پول، پرداخت قبوض و پرداخت‌های مکرر استفاده می‌شود.

چگونه کار می‌کند؟
برای دریافت پرداخت‌های Direct Debit، باید یک دستورالعمل دریافت مستقیم با مشتریان خود تنظیم کنید. مشتریان شما باید فرم دستور را تکمیل کنند که می‌تواند به صورت آنلاین، آفلاین یا از طریق تلفن انجام شود. پس از ارسال فرم دستور به بانک، می‌توانید ظرف چند روز کاری وجه پرداختی را دریافت کنید.

چقدر طول می‌کشد؟
۳ تا ۵ روز کاری طول می‌کشد تا خدمات تسویه خودکار بانک (BACS)، (سازمانی که وجوه را تسویه می‌کند)، پردازش و پرداخت شما انجام شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرویس دایرکت دبیت در ایران و دسترسی به آن به این لینک مراجعه کنید. 

SEPA

SEPA (منطقه واحد پرداخت اروپا)، برای یکسان‌سازی پرداخت‌ها ایجاد شده است.در سراسر اروپا دو طرح تحت‌نظر SEPA وجود دارد: ۱. طرح اصلی ۲. طرح B2B.
با طرح اصلی، صاحبان مشاغل می‌توانند پرداخت‌های نقدی مستقیم به یورو را از مشتریان دارای حساب بانکی در هر یک از ۳۴ کشور و منطقه SEPA دریافت کنند و طرح B2B تنها زمانی استفاده می‌شود که معامله بین دو کسب‌وکار صورت بگیرد.

چگونه کار می‌کند؟
مشابه با Direct Debit، پرداخت‌های SEPA نیازمند امضای مشتری و ارسال به بانک هستند. پس از امضای دستورالعمل، صاحب کسب‌وکار می‌تواند درخواست پرداخت کند. تمامی نقل و انتقالات مستقیماً توسط دو بانک درگیر در معامله انجام می‌شوند.

چقدر طول می‌کشد؟
طبق طرح B2B، درخواست وصول باید یک روز کاری قبل از موعد به بانک‌ها ارسال شود.

NEFT

انتقال وجه الکترونیکی ملی (NEFT) یک سیستم انتقال وجه الکترونیکی در هند است که تا زمانی‌که به هر بانکی که در این طرح مشارکت دارد ارسال شود، می‌تواند توسط افراد و صاحبان مشاغل برای پرداخت‌های بانکی به بانک مورد استفاده قرار گیرد. با اینکه هیچ محدودیتی در کل مبلغ انتقالی وجود ندارد اما هر تراکنش نمی‌تواند از ۵۰۰۰۰ روپیه تجاوز کند.

چگونه کار می‌کند؟
شخصی که پرداخت را آغاز می‌کند باید از طریق درگاه بانکداری اینترنتی بانک خود، اطلاعاتی درباره گیرنده  مانند نام، شماره حساب بانکی و کد IFSC (برای شناسایی شعبه بانک) را ارسال کند. شعبه، درخواست را به مرکز خدمات و بعد از آن به مرکز تسویه NEFT ارسال می‌کند تا تراکنش‌ها بر اساس بانک مقصد مرتب شوند. در نهایت مرکز تسویه یک پیام حواله به مرکز خدمات و دو بانکی که در معامله درگیر هستند ارسال می‌کند.

چقدر طول می‌کشد؟
تراکنش‌های پرداخت به صورت دسته‌ای هر ۴۸ ساعت پردازش می‌شوند.

RTGS

RTGS یا زمان واقعی تسویه ناخالص یک روش انتقال بانکی دیگر در هند است که به افراد یا صاحبان مشاغل اجازه می‌دهد تا وجوه خود را به سرعت انتقال دهند. این روش انتقال فقط برای تراکنش‌هایی به ارزش ۲۰۰۰۰۰ روپیه یا بیشتر در دسترس و قابل استفاده است.

چگونه کار می‌‌کند؟
هنگامی که پرداخت‌کننده پرداخت را از طریق RTGS آغاز می‌کند، باید جزئیات زیر را در مورد گیرنده به بانک خود ارسال کند.

• مبلغی که باید پرداخت شود
• نام گیرنده و شماره حساب
• نام بانک و شعبه گیرنده
• کد IFSC

چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً، گیرنده وجوه را خیلی زود دریافت می‌کند، زیرا تراکنش‌ها در زمان واقعی خود پردازش می‌شوند. بانک دریافت‌کننده مبلغ را در مدت ۳۰ دقیقه پس از دریافت پیام حواله واریز می‌کند.

IMPS

سرویس پرداخت فوری یا IMPS یک سرویس پرداخت الکترونیکی فوری است که باز هم در هند استفاده می‌شود اما برای انتقال مقادیر کمتر! این سرویس در تمامی روزهای سال از جمله تعطیلات بانکی نیز در دسترس است و می‌توان از آن برای انتقال تا سقف ۲,۰۰,۰۰۰ روپیه استفاده کرد.

چگونه کار می‌کند؟
پرداخت‌ها را می‌توان از طریق برنامه‌ها یا بانکداری تلفن همراه آغاز کرد. پرداخت‌کننده باید اطلاعات زیر را وارد برنامه یا وب‌سایت بانک خود کند.
شماره شناسایی پول موبایل (MMID)، یک شماره هفت رقمی که نشان دهنده سرویس IMPS بانک گیرنده است، نام، شماره حساب و شماره موبایل گیرنده، کد IFSC بانک گیرنده

چقدر طول می‌کشد؟
همانطور که گفتیم انتقال IMPS بسیار فوری است و تنها ۲۰ ثانیه طول می کشد تا حساب گیرنده پر از پول شود!

انتقال وجه هر روز ساده‌تر از دیروز!

گستردگی اینترنت و پیشرفت‌های فناوری باعث شده تا تمایل کاربران به استفاده از روش‌های سریع، راحت و امن همواره رو به افزایش باشد. همین امر باعث شده است تا کسب‌و کارهای حوزه مالی و بانکی و بانک‌های سنتی و مدرن برای توسعه روش‌های جدید انتقال وجه و ابداع پروتکل‌های جدید برای انتقال وجه که بتوانند هر سه معیار بالا را رعایت کنند، با یکدیگر به رقابت بپردازند. از این رو روش‌های انتقال وجه به مرور ساده‌تر شده و انتظار می‌رود در آینده نیز با استفاده از فناوری‌های جدید، روش‌های انتقال وجه بانکی تحولات گسترده‌ای را تجربه کند.