دومین ماهنامه پادیوم منتشر شد!
در روزهای گذشته، شرکت ذهن چابک با حمایت گروه پادیوم فناپ، ترجمه‌ای از گزارش شرکت Postman را منتشر کرد. این گزارش حقایق و بینش‌های کسب‌وکاری و فنی متنوع و ارزشمندی را در خصوص استراتژی و نقشه راه درست جهت حرکت به سوی اقتصاد ای‌پی‌آی‌محور، در اختیار صاحبان کسب‌وکارها، مدیران سازمانها و رهبران پیشرو در شرکت‌های مختلف می‌گذارد. ما نیز در دومین ماهنامه پادیوم نگاهی دقیق‌تر به این گزارش ۲۰۲۰ وضعیت ای‌پی‌آی داشتیم و تلاش کردیم خلاصه‌ای از این گزارش ارزشمند را برای شما ارائه کنیم.
گزارش ۲۰۲۰ وضعیت ای‌پی‌آی
واژه ای‌پی‌آی (API) شاید فقط به عنوان راهکاری فنی جهت ارتباط بین دو برنامه و تبادل داده بین آن‌ها در نظر گرفته شود. اما به جرات می‌توان گفت که مفهوم اقتصاد ای‌پی‌آی یکی از ستون‌های اصلی تحول دیجیتال و نوآوری باز در شرکت‌ها و سازمان‌هایی است که خدمات و دارایی‌های دیجیتال خود را (اعم از محتوا، فرایندهای تجاری و محصولات) از طریق سرویس‌های نرم‌افزاری یا همان ایپیآیهای باز در اختیار توسعه‌دهندگان و دیگر کسب‌وکارها قرار می‌دهند تا آن‌ها نیز بتوانند این ایپیآیها را در مدل‌های کسب‌وکاری و یا کانال‌های عرضه محصول/خدمت خود به کار برده و ارزش‌های پیشنهادی تازه‌ای خلق کنند. در واقع ایپیآیها موتور محرک اقتصاد نرم‌افزار-محور بوده و به سرعت تبدیل به استانداردی جهت تبادل داده و سرویس و خلق تجربیات هوشمندانه برای مشتری در یک اکوسیستم مشارکتی شده‌اند.
اگرچه بانکداری باز و بیمه‌گری باز دو نمونه پیشرو از این نوآوری در سازمانها و کسب‌وکارهای حوزه فینتک هستند، اما ردپای اقتصاد ای‌پی‌آی را می‌توان در حوزه‌های متنوع دیگری همچون خدمات دولتی و شهری، حمل‌ونقل، سلامت، گردشگری، خرده‌فروشی، بازار سرمایه و حوزه نشر محتوا نیز جستجو کرد.
ارزیابی وضعیت سالیانه ای‌پی‌آی، بزرگترین و جامع‌ترین نظرسنجی صنعت ای‌پی‌آی است. هر سال، شرکت Postman از افراد فعال در این حوزه نظرسنجی می‌کند تا تصویری از وضعیت صنعت ای‌پی‌آی را به دست آورد. بیش از ۱۳۵۰۰ توسعه‌دهنده نرم‌افزار، کارشناس تست، مدیر اجرایی و افراد مختلف دیگری در ارزیابی سال ۲۰۲۰ شرکت کردند و بینش‌های خود در خصوص موضوعات متنوع مرتبط با ای‌پی‌آی را در اختیار ما گذاشتند: از اینکه زمان خود را چگونه بر روی موضوع ای‌پی‌آی صرف می‌کنند، تا اینکه به نظرشان بزرگترین چالش‌ها و فرصت‌های ای‌پی‌آی چیست. بیایید نگاهی به نتایج به دست آمده از این نظرسنجی داشته باشیم:
تعریف API-First
قبل از اینکه عمیقاً وارد تحلیل نتایج ارزیابی شویم، لازم است که این گزارش را با یک موضوع سطح بالا و خاص آغاز کنیم. در یکی دو سال گذشته شاهد این بوده‌ایم که تعداد زیادی از برنامه‌نویسان، تحلیل‌گران و افراد مختلف درگیر در حوزه ای‌پی‌آی، از واژه API-First استفاده می‌کنند، اما هنوز تعریف مشخص و عموماً پذیرفته شده‌ای برای این واژه وجود ندارد. لذا در ابتدا این سوال را مطرح کردیم: «واژه API-First چه معنا و مفهومی برای شما دارد؟»
پاسخ‌های متنوعی به این سوال داده شد که هیچکدام به طور کامل رضایت‌بخش نبود. تنها ۱۳ درصد از پاسخ‌دهندگان مطمئن نبودند که معنای API-First چیست و ۸۷ درصد با این واژه آشنا بودند. این عدد قطعاً نشان‌دهنده تاثیرگذاری و توسعه روزافزون مفهوم API-First است.
چه کسی با ایپیآیها کار می‌کند
عنوان اصلی شغلی
از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی پرسیدیم که عنوان اصلی شغلی آن‌ها چیست و تقریباً دو دسته پاسخ حاصل شد: حدود نیمی از افراد خودشان را توسعه‌دهنده نرم‌افزار می‌دانستند (برنامه‌نویس فول‌استک، برنامه‌نویس بک‌اند و یا موبایل) و حدود نیمی از آن‌ها نیز نقش دیگری در سازمان خود داشتند. رایج‌ترین نقشی که با ایپیآیها سروکار دارد کدام است؟ توسعه‌دهندگان فول‌استک که نزدیک به ۲۹ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظر‌خواهی هستند.
حوزه کاری
گر چه نقش‌هایی که با ای‌پی‌آی سروکار دارند خیلی متنوع هستند، اما بیش از ۷۷ درصد از پاسخ‌دهندگان حوزه کاری خود را «مهندسی/توسعه» بیان کردهاند. دوآپس (۲۶ درصد در سال ۲۰۱۹) و ای‌پی‌آی آپس (۲۱ درصد در سال ۲۰۱۹) امسال با هم یکی در نظر گرفته شده‌اند و در مجموع ۳۴ درصد از حوزه کاری افراد را به خود اختصاص داده‌اند. حوزه کاری «ارتباط با توسعه‌دهندگان/تبلیغ ای‌پی‌آی» ۱۳ درصد بوده و نسبت به سال گذشته دو برابر شده است (۷.۵ درصد در سال ۲۰۱۹). آموزش، مدیریت محصول، مدیریت پروژه و ارتباط با مشتری از دیگر حوزه‌هایی هستند که با ای‌پی‌آی سروکار دارند.
یک روز، یک هفته و یا یک سال از زندگی
مدت زمان صرف شده روی ایپیآیها
مشابه سال ۲۰۱۹، در سال ۲۰۲۰ نیز بیشترین تعداد توسعه‌دهندگان کمتر از ۱۰ ساعت در هفته مشغول کار روی ایپیآیها بوده‌اند (۳۹.۴ درصد). در خصوص عناوین شغلی نیز توسعه‌دهندگان بک‌اند بیش از ۲۰ ساعت در هفته را به کار بر روی ای‌پی‌آی اختصاص داده‌اند. در بین صنایع نیز در حوزه بانکی/مالی، به طور متوسط هر توسعه‌دهنده بیش از ۲۰ ساعت در هفته بر روی ایپیآیها مشغول به کار بوده است. در بین واحدهای کاری نیز مهندسین دوآپس/ای‌پی‌آی آپس و افراد تیم ارتباط با توسعه‌دهندگان/مبلغین ای‌پی‌آی بیش از ۲۰ ساعت در هفته روی ای‌پی‌آی فعالیت داشته‌اند. رهبران API-First زمانی بیش از ۲۰ ساعت در هفته را بر روی ای‌پی‌آی صرف کردهاند. پاسخ‌دهندگانی که تجربه‌ای بیش از ۲۰ سال بر روی توسعه ای‌پی‌آی دارند نیز بیش از ۲۰ ساعت در هفته بر روی این حوزه زمان سپری کردهاند.
تعداد ایپیآیهای تولید شده در ۱۲ ماه گذشته: اشخاص
تعداد ای‌پی‌آی‌هایی که اغلب پاسخ‌دهندگان در طول ۱۲ ماه گذشته تولید کرده و یا در تولید آن مشارکت داشته‌اند، ۵ عدد یا کمتر بوده است ( ۱-۲ ای‌پی‌آی ۲۲.۹ درصد و ۳-۵ ای‌پی‌آی ۲۲.۸ درصد). حدود ۱۶ درصد عدد صفر و ۵.۸ درصد نیز بیش از ۵۰ عدد ای‌پی‌آی را گزارش کردهاند. در بین عناوین شغلی نیز معماران فنی و CXO/VP تولید ۵۱ یا بیشتر ای‌پی‌آی داخلی و خارجی در طول ۱۲ ماه گذشته را گزارش کردهاند. در میان صنایع نیز صنعت خرده‌فروشی ۵۱ عدد یا بیشتر ای‌پی‌آی داخلی و خارجی را در ۱۲ ماه گذشته تولید کرده یا در تولیدشان مشارکت داشته است. در بین حوزه‌های کاری نیز همین تعداد ای‌پی‌آی توسط واحد ارتباط با توسعه‌دهندگان/مبلغین ای‌پی‌آی گزارش شده است.
رهبران API-First و پاسخ‌دهندگانی که بیش از ۶ سال سابقه در حوزه تولید ای‌پی‌آی دارند، تولید بیش از ۵۰ ای‌پی‌آی داخلی و خارجی را گزارش کردهاند.
تعداد ایپیآیهای استفاده شده در ۱۲ ماه گذشته: اشخاص
از شرکت‌کنندگان پرسیدیم که چه تعداد ای‌پی‌آی را در سال گذشته استفاده کردهاند. توزیع نتایج به صورت یک منحنی نرمال با بیشترین فراوانی ۵ تا ۱۰ ای‌پی‌آی (۱۹.۴ درصد)، پس از آن ۳ تا ۵ ای‌پی‌آی (۱۶.۲ درصد) و ۱۱ تا ۲۰ ای‌پی‌آی (۱۶.۱ درصد) بود.
در بین عناوین شغلی نیز معماران فنی معمولاً بیش از ۵۱ ای‌پی‌آی داخلی و خارجی را استفاده کردهاند. در بین صنایع نیز شرکت‌های فناوری همین شرایط را دارند. در میان حوزه‌های کاری مختلف نیز واحد ارتباط با توسعه‌دهندگان/مبلغین ای‌پی‌آی بیش از ۵۱ ای‌پی‌آی داخلی و خارجی را به کار برده‌اند.
اکثر رهبران API-First بیش از ۵۱ ای‌پی‌آی داخلی و خارجی را در ۱۲ ماه گذشته به کار گرفته‌اند و همین شرایط در خصوص سازمان‌هایی که بیش از ۶ سال تجربه توسعه ای‌پی‌آی را دارند نیز برقرار است.
استراتژی‌های ای‌پی‌آی
داخلی، شرکا یا خارجی
درصد ایپیآیهای داخلی (۵۶.۹۶ درصد) در مقایسه با سال قبل (۵۲.۸ درصد) افزایش یافته و لذا روشن است که ایپیآیهای داخلی، بیشتر به یک ضرورت سازمانی تبدیل شده‌اند. در حوزه‌های کاری نیز توسعه‌دهندگان فول‌استک و توسعه‌دهندگان موبایل گفته‌اند که درصد بالایی از ایپیآیهای آن‌ها داخلی است. بیشترین درصد ایپیآیهای صنایع خرده‌فروشی، تولید و بازی‌سازی نیز داخلی است. در حوزه‌های کاری مختلف درون یک سازمان نیز همین موضوع درباره تیم‌های دوآپس/ای‌پی‌آی آپس و تیم توسعه/مهندسی صادق است.
رهبران API-First بیشتر به سمت ایپیآیهای عمومی گرایش دارند تا ایپیآیهای داخلی. همچنین پاسخ‌دهندگانی با بیش از ۶ سال تجربه توسعه ای‌پی‌آی نیز بیشتر از دیگران، متمایل به ایپیآیهای داخلی بوده و کمتر به ایپیآیهای عمومی می‌پردازند.
عوامل مدنظر: یکپارچه‌سازی ای‌پی‌آی
از مشارکت‌کنندگان پرسیدیم چه عواملی را قبل از یکپارچگی سیستم‌های خود با یک ای‌پی‌آی مد نظر قرار می‌دهند. عامل «قابلیت اطمینان» با ۷۱.۶ درصد مهمترین عامل بود و پس از آن امنیت، عملکرد و مستندسازی هستند که البته درصد آن‌ها قدری کمتر از عامل اول است (همه بالای ۷۰ درصد).
کاربردپذیری و توسعه‌پذیری نیز در کنار هم، در رده‌های بعدی قرار دارند (۵۹.۴ درصد و ۵۷.۲ درصد) و پس از آن قیمت‌گذاری است که کمتر از نیمی از مشارکت‌کنندگان به آن رای داده‌اند (۴۷.۹ درصد).
در بین عناوین شغلی مختلف، CXO/VPها گزینه «قابلیت اطمینان» را به عنوان عامل اصلی قبل از یکپارچه‌سازی با ای‌پی‌آی انتخاب کردهاند. انتخاب اول مهندسین امنیت، گزینه «امنیت» بوده است و توسعه‌دهندگان برنامه‌های تلفن همراه و مهندسین کیفیت نیز بیشتر گزینه «کارایی عملکرد» را برگزیده‌اند. در بین صنایع، صنعت سلامت گزینه «قابلیت اطمینان» را انتخاب کرده و در بین واحدهای عملیاتی مختلف نیز افراد شاغل در واحدهای تضمین کیفیت/تست و دوآپس/ای‌پی‌آی آپس، بیشتر گزینه «قابلیت اطمینان» را به عنوان عاملی برگزیده‌اند که پیش از یکپارچه‌سازی با ای‌پی‌آی مدنظر دارند.
رهبران API-First بیشتر به امنیت، مستندسازی و کارایی عملکرد توجه دارند و پاسخ‌دهندگانی که بیش از ۶ سال تجربه توسعه ای‌پی‌آی دارند نیز گزینه‌های قابلیت اطمینان، امنیت، مستندسازی و کارایی عملکرد را پیش از یکپارچه‌سازی با ای‌پی‌آی مهم دانسته‌اند.
عوامل مدنظر: تولید ایپیآیها
از پاسخ‌دهندگان پرسیدیم که چه عواملی را در زمان تصمیم‌گیری برای تولید یک ای‌پی‌آی مدنظر دارند. مهمترین عاملی که توسط حدود ۷۰ درصد از آن‌ها بیان شد، «یکپارچه‌سازی بین برنامه‌ها و سیستم‌های داخلی» است. «بهبود برنامه‌ها و سیستم‌های داخلی یا خارجی فعلی و یا یکپارچه‌سازی بین آن‌ها» با ۶۱ درصد، و «بهبود محصولات مشتری‐ مدارانه» با ۵۹ درصد در جایگاه‌های دوم و سوم قرار دارند.
اجرای ایپیآیها
عملکرد و تغییر ای‌پی‌آی
اگر چه ایپیآیها باثبات و مطمئن به نظر می‌رسند، اما از کار افتادن و یا تغییر در آن‌ها نیز نگران‌کننده است. به نسبت سال قبل، تعداد بیشتری از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که میزان از کار افتادن و یا تغییر مشخصات ای‌پی‌آی‌هایشان آنقدر زیاد نیست که قابل‌توجه باشد. اما درصد پاسخ‌دهندگانی که احساس می‌کنند ایپیآیها همچنان زیاد از کار می‌افتند، به نسبت سال قبل افزایش قابل‌توجهی داشته است.
موانع تولید ایپیآیها
از پاسخ‌دهندگان پرسیدیم که چه موانعی بر سر راه تولید ایپیآیها وجود دارد. نداشتن زمان با ۵۲.۳ درصد به عنوان بزرگترین معضل بیان شد. نداشتن دانش کافی (۳۶.۴ درصد) و کمبود افراد لازم (۳۵٫۱ درصد) در رده‌های بعدی هستند.
موانع بکارگیری ایپیآیها
از پاسخ‌دهندگان پرسیدیم که در خصوص استفاده از ایپیآیها، چه موانعی بر سر راه آن‌ها بوده است. نبود مستندات با ۵۴.۳ درصد به عنوان بزرگترین معضل بیان شد و سایر مشکلات، فاصله زیادی با آن داشتند. نبود دانش کافی، پیچیدگی و کمبود زمان در رده‌های بعدی هستند که حدود یک سوم از پاسخ‌دهندگان به اینها رای داده‌اند.
تست ای‌پی‌آی
راهکارهای متعددی برای تست ایپیآیها توسط پاسخ‌دهندگان استفاده می‌شود. تست کارکردی (functional testing) با ۷۰.۴ درصد در رده اول قرار دارد و پس از آن، روشهای تست یکپارچگی (integration testing) با ۶۷.۱ درصد، تست کارایی (performance testing) با ۴۸.۴ درصد، تست پذیرش (acceptance testing) با ۴۲.۸ درصد و تست امنیت با ۳۵.۸ درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.
مستندسازی ای‌پی‌آی
از افراد در خصوص کیفیت مستندسازی ایپیآیها نیز سوال کردیم. پاسخها شبیه به یک منحنی نرمال بود و بیشترین درصد پاسخها (۲۷.۷ درصد) به نمره ۵ تا ۱۰ یعنی «قابل قبول» اختصاص داشت. نمره متوسط، بالای ۵ است (۵.۰۶) و فقط ۲.۳ درصد پاسخ‌دهندگان معتقدند ای‌پی‌آی‌هایی که با آن‌ها سروکار دارند، مستندات بسیار خوبی داشته است.
رهبران API-First کیفیت مستندسازی را بالاتر از میانگین اعلام کردهاند.
ابزارهای حوزه ایپیآیها و توسعه آن‌ها
ابزارهای حوزه ای‌پی‌آی
از افراد سوال شد که بیشتر از چه ابزاری در حوزه ای‌پی‌آی استفاده می‌کنند. Postman در صدر این فهرست (۹۴.۵ درصد) و پس از آن ۷.۶ درصد Mulesoft، مقدار ۸.۸ درصد SmartBear، میزان ۲۳.۳ درصد SwaggerHub و Insomnia با ۷.۶ درصد در رده‌های بعدی هستند.
انواع ابزارهای تولید ای‌پی‌آی
از پاسخ‌دهندگان سوال کردیم که چه نوع ابزارهایی را برای تولید ایپیآیها استفاده می‌کنند. میزان بکارگیری ابزارهای پیاده‌سازی کد/برنامه‌نویسی (۸۷.۶ درصد) دو برابر بیشتر از سایر ابزارها بود. پس از آن نیز ابزارهای تست خودکار (۴۳.۱ درصد) و ابزارهای بازبینی کد (۳۸.۷ درصد) هستند.
ابزارهای دوآپس
متخصصین دوآپس ابزار Jenkins را رایج‌ترین نرم‌افزار دوآپس در حوزه ای‌پی‌آی می‌دانند (۴۱.۳ درصد) و پس از آن AWS DevOps با (۳۰.۷ درصد) و Azure DevOps با (۲۶.۱ درصد) قرار دارند. GitHub Actions ،GitLab Pipelines و Bitbucket Pipelines دیگر ابزارهایی هستند که درصد بالای ۱۵ دارند.
استقرار ایپیآیها
پاسخ‌دهندگان برای استقرار ایپیآیهای خود در محیط عملیاتی، از راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند که رایج‌ترین آن‌ها، بکارگیری پایپلاین‌های سی‌آی/سی‌دی (۵۳.۴ درصد) و پس از آن، استقرار ای‌پی‌آی بر روی بستر ابر (cloud) است.
رهبران API-First و پاسخ‌دهندگانی که بیش از ۶ سال تجربه توسعه ای‌پی‌آی را دارند، از اغلب روشهای زیر جهت استقرار ایپیآیهای خود استفاده می‌کنند.
فناوری‌های ای‌پی‌آی
سبک معماری
در خصوص سبک معماری ایپیآیها، درصد قابل ملاحظه‌ای از پاسخ‌دهندگان (۹۳.۴ درصد) با REST آشنا بودند. بیش از یک سوم آن‌ها از webhookها و حدود یک چهارم نیز از websocketها استفاده می‌کنند و لذا به سمت بکارگیری راهکارهای رویداد‐محور (event-driven) گام برداشته‌اند. در رده‌های بعدی نیز معماری‌های SOAP با ۳۳.۴ درصد و GraphQL با ۲۲.۵ درصد قرار دارند.
پاسخ‌دهندگانی که بیش از ۶ سال تجربه توسعه ای‌پی‌آی را دارند نیز بیشتر از معماری REST استفاده می‌کنند.
ایپیآیها و ابداعات کسب‌وکاری
ویروس کرونا، کار در خانه و ایپیآیها
همه‌گیری ویروس کرونا تاثیر عمیقی بر سازمانها و کسب‌وکارها داشته و صنعت ای‌پی‌آی نیز قطعاً از آن متاثر بوده است. نزدیک به یک سوم از پاسخ‌دهندگان (۳۰.۶ درصد) گفته‌اند که ای‌پی‌آی در توانایی سازمان‌شان در پاسخ به کووید‐۱۹ نقش داشته است.
محیط کار توسعه‌دهندگان ای‌پی‌آی نیز تغییر کرده است. تعداد زیادی از سازمانها، گزینه دورکاری را مدنظر قرار داده‌اند و فقط ۶.۲ درصد از آن‌ها اجازه دورکاری به کارکنان خود نمی‌دهند. بیش از یک سوم سازمان‌هایی که به دورکاری روی آورده‌اند، از ایپیآیها برای تسهیل این موضوع استفاده می‌کنند.
تحول دیجیتال
از پاسخ‌دهندگان سوال کردیم که سرمایه‌گذاری سازمان‌شان در زمینه ابتکارات تحول دیجیتال چگونه است. تنها نزدیک به ۴۲ درصد از آن‌ها گفتند که بر روی حوزه تحول دیجیتال کار می‌کنند، هرچند ۸۴.۵ درصد از افراد این گروه گفتند که از ایپیآیها در انجام این تحول استفاده شده است.
آیا سازمان شما بر روی ابتکارات حوزه تحول دیجیتال فعالیت می‌کند؟
آیا ایپیآیها نقشی اساسی در ابتکارات تحول دیجیتال در سازمان شما داشته است؟
به طور خلاصه، می‌توان گفت سه یافته کلیدی حاصل از نظرسنجی شرکت Postman شامل این موارد هستند: سرمایه‌گذاری بر روی حوزه ای‌پی‌آی همچنان زیاد است، همه‌گیری ویروس کرونا دنیا را تغییر داده، اما ایپیآیها را متوقف نکرده است و ایپیآیها هسته اصلی تحول دیجیتال هستند. می‌توانید از طریق این لینک متن کامل ترجمه گزارش را مطالعه کنید. همچنین از طریق این لینک می‌توانید نسخه pdf ماهنامه پادیوم را دانلود کنید.
در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارید
