رساندن کالا به دست مشتری در ادبیات کسب‌وکار با نام لجستیک شناخته می‌شود. لجستیک در بسیاری از کسب‌وکارها نقش مهمی در نگهداشت مشتری ایفا می‌کند. برای همین درک کافی از فرایندهای لجستیکی برای هر صاحب کسب‌وکاری مهم است. صاحبان کسب‌وکارها لازم است که مطمئن شوند روشی را برای ارسال کالای خود انتخاب می‌کنند که بیشترین سود را به همراه مثبت‌ترین تجربه‌ی کاربری برای آن‌ها به ارمغان می‌اورد. به همین دلیل در این یادداشت درباره‌ی مفهوم مدیریت لجستیک در فروشگاه‌های اینترنتی صحبت کردیم و نکاتی را در این زمینه آوردیم. 

پیشنهاد می‌کنیم یادداشت «نحوه‌ی محاسبه‌ی هزینه پست در فروشگاه‌های اینترنتی» را هم بخوانید.

لجستیک چیست؟

به طور کلی لجستیک به معنای «مدیریت فرایند جمع‌آوری، ذخیره و انتقال منابع (یا کالا) از مبدا به مقصد» است. بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها امور مربوط به لجستیک را خودشان انجام می‌دهند و فرایندهایش را مدیریت می‌کنند. اما بسیاری از شرکت‌ها از شرکت‌های لجستیک طرف سوم مانند پادرو استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها عملیات جابه‌جایی کالا را برای کسب‌وکارها انجام می‌دهند. بازار شرکت‌های طرف سوم در دنیا رو به رشد است. در نمودار زیر کل حجم بازار این حوزه در قاره‌های مختلف در سال ۲۰۲۰ را می‌توانید مشاهده کنید:

اعداد این نمودار را با نمودار زیر که درباره‌ی کل حجم بازار لجستیک است مقایسه کنید تا ببینید استفاده از شرکت‌های طرف سوم تا چه اندازه توانسته‌اند جای خود را در بازار جهانی باز کنند و سهم بازار زیادی را به خود اختصاص دهند: 

برای مثال در سطح آسیا و اقیانوسیه حدود ۱۰ درصد بازار لجستیک، در اختیار شرکت‌های طرف سوم است. همین موضوع می‌تواند به شما کمک کند که در زمینه‌ی لجستیک کسب‌وکار خود تجدید نظر کنید و به استفاده از شرکت‌هایی مانند پادرو اعتماد کنید. 

تفاوت لجستیک و حمل‌ونقل

مفهوم لجستیک با حمل‌ونقل تفاوت‌هایی دارد. تفاوت لجستیک و حمل‌ونقل در کاربرد و عملیات هر کدام است. سیستم‌های حمل‌ونقلی بخشی از عملیات کلی لجستیک است. لجستیک شامل تامین کالا و محصولات مورد نیاز برای تولید، فرایندهای تولید و انبارداری و ارسال کالا و رساندن آن به دست کاربر نهایی می‌شود. بخش‌هایی از این زنجیره به حمل‌ونقل مرتبط است. 

فاکتورهای موفقیت در زمینه‌ی لجستیک

۱- برنامه‌ریزی صحیح 

لجستیک کارآمد بیش و پیش از هر چیزی نیاز به برنامه‌ریزی صحیح دارد. یعنی باید در کسب‌وکار درک دقیقی از میزان تولید، شرایط نگهداری و امکانات ذخیره‌سازی و روش‌های مختلف ارسال کالا داشته باشید. هدف از این برنامه‌ریزی این است که سود خود را به حداکثر برسانید. مثلا اگر بتوانید درک درستی از میزان سفارش‌های خود در هر بازه‌ی زمانی خاص داشته باشید، می‌توانید میزان فضای ذخیره‌سازی را دقیق‌تر تخمین بزنید. این موضوع به قدری مهم است که یکی از گرایش‌های MBA مدیریت زنجیره‌ی تامین است. 

۲- اتوماتیک کردن فرایندها

سعی کنید تا آنجا که می‌توانید برای افزایش کارایی کسب‌وکارتان هم که شده، فرایندها را اتوماتیک کنید. برای این کار احتمالا به نرم‌افزارهای مختلفی نیاز دارید. برای مثال یکی از فرایندهایی که می‌تواند اتوماتیک شود، تسویه و تسهیم وجه است. در پادیوم API  تسویه حساب و تسهیم وجوه وجود دارد که می‌توانید از آن در سیستم داخلی کسب‌وکارتان استفاده کنید. 

از طرفی دیگر می‌توانید فرایند ارسال کالا را هم از طریق سرویس‌های ارسال کالای یکپارچه انجام دهید. برای مثال سرویس حمل کالای پادرو به شما کمک می‌کند که از چند سرویس‌دهنده‌ی پستی استعلام قیمت بگیرید و بهترین قیمت را انتخاب کنید. همچنین پس از انتخاب سرویس، کارشناسان پادرو در محل کسب‌وکار حاضر می‌شوند و بسته‌های شما را تحویل می‌گیرند و به دست مشتری می‌رسانند. API ارسال کالای پادرو هم در پادیوم قرار دارد. 

۳- ساخت روابط ارزشمند

تیم در هر کسب‌وکاری مسئول رشد است. برای همین ساخت روابط ارزشمند بین افراد تیم اهمیت بسیاری دارد. اما در زمینه‌ی لجستیک این موضوع اهمیت بیشتری دارد. اگر افراد حاضر در انبار یا افرادی که مسئولیت بسته‌بندی کالاها را دارند، به اندازه‌ی کافی به دنبال انجام کار بدون عیب و نقص نباشند، ممکن است مشتری خدمات با کیفیتی را از جانب کسب‌وکار شما دریافت نکند. به همین دلیل لازم است برای امور لجستیک خود یک سرپرست یا مدیر لجستیک خوب انتخاب کنید. مهم‌ترین وظایف یک مدیر لجستیک عبارتند از: 

• مدیریت موجودی دقیق انبارهای ذخیره‌سازی محصولات 
• تسهیل روابط تجاری با مشتریان و تامین‌کنندگان 
• مدیریت و نظارت بر برنامه‌ی زمان‌بندی شده برای محموله‌های ورودی و خروجی 
• هدایت جریان مواد اولیه و محصولات یک سازمان در مسیر لجستیکی
• همکاری با سیار بخش‌های سازمان برای هماهنگی و بهینه‌سازی امور تاثیرگذار بر لجستیک مجموعه 
• مدیریت و نظارت بر کار کل تیم لجستیکی

۴- سیستم حمل‌ونقل کارآمد 

حمل‌و نقل کارآمد یکی از نکات کلیدی در تعیین هزینه‌های لجستیکی کسب‌وکار است. معمولا کسب‌وکارها به دنبال پیدا کردن کارآمدترین و مقرون به صرفه‌ترین راه برای ارسال کالاها هستند. در زمینه‌ی ارسال کالا فاکتورهای مختلفی روی قیمت حمل‌ونقل تاثیر می‌گذارند. در یادداشت «نحوه‌ی محاسبه‌ی هزینه‌ی پستی» تمام این فاکتورها را بررسی کردیم. اما سرویس حمل کالای پادرو به عنوان موتور مقایسه‌ی قیمت روش‌های مختلف ارسال کالا به شما کمک می‌کند که کارآمدترین و مقرون به صرفه‌ترین راه ارسال کالا را پیدا کنید. 

۵-اندازه‌گیری عملکرد و بهبود مدیریت لجستیک

بهینه‌سازی شبکه‌ی لجستیک بدون ادغام اندازه‌گیری عملکرد، تجزیه و تحلیل و بازخورد غیرممکن است. هنگامی که استراتژی‌های جدیدی در سیستم پیاده‌سازی می‌کنید، باید خروجی سیستم را اندازه‌گیری کنید. مهم‌ترین معیارهای کیفیت زنجیره‌ی تامین عبارتند از: 

• معیارهای زمان چرخه (مدت چرخه‌ی تولید، چرخه‌ی نقدینگی)
• معیارهای هزینه (هزینه‌ی هر محموله، هزینه‌ی انبار) 
• معیارهای خدمات/کیفیت (ارسال به موقع و کیفیت محصولات)
• معیارهای دارایی (موجودی کالاها)