سال ۲۰۲۳ تا به اینجا سال خوبی برای تجارت الکترونیک در دنیا بوده است. رقابت برندها بر سر جذب نسل Z و هوشیاری این نسل در استفاده بهینه از خدمات و فناوری‌های الکترونیک، باعث شده تا چشم‌انداز صنعت پرداخت در سال ۲۰۲۴ روشن به نظر برسد. طی سال‌های اخیر شرکت‌ها و سازمان‌ها با کمک استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال شخصی‌سازی‌شده برای نسل جوان و تمرکز بر ارائه خدمات به تناسب نیاز افراد، گام بزرگی در جهت توسعه یک جامعه بدون پول نقد برداشته‌اند. در این پست نگاهی  بر انتظارات از صنعت پرداخت در سال ۲۰۲۴ داریم.

خیز اروپا برای توسعه کیف پول‌های دیجیتال

پس از موفقیت کیف پول‌های دیجیتال در منطقه جنوب شرق آسیا و به طور ویژه چین، اروپا نیز در مسیر توسعه کیف پول‌های دیجیتال گام برداشته است. بنا بر آمار ارائه شده توسط دولت چین، حدود ۸۴ درصد مشتریان چینی از کیف پول دیجیتال برای انجام تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند. ظهور کیف پول‌های دیجیتال در کاهش استفاده از پول نقد در چین نقش اساسی داشته و عادت‌های پرداخت نسل جدید را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار داده است.

اروپا نیز طی سه سال اخیر شاهد افزایش ۳۰ درصدی تراکنش‌ها توسط کیف پول های دیجیتالی بوده و سازمان ابتکار پرداخت اروپا (European Payments Initiative) برنامه دارد در سال آینده کیف پول دیجیتالی خود برای کل اتحادیه اروپا را رونمایی کند. این کیف پول ابتدا در کشورهای فرانسه، آلمان و بلژیک فعال شده و پس از آن در سراسر اتحادیه اروپا قابل استفاده خواهد بود. بنابراین در سال ۲۰۲۴ ما شاهد افزایش استفاده از کیف پول دیجیتال هستیم.

چالش‌های پیش رو

البیته بدون شک اتحادیه اروپا به دلیل تنوع بالای سیستم‌ها و نظام مالی و پرداختی بین کشورهای خود و ترجیح‌های محلی، با چالش‌های بیشتری نسبت به یک کشور یکپارچه مواجه خواهد بود. برای مثال انتظار می‌رود فرانسه به عنوان کشوری که مردم آن بیش از همه از کارت‌های اعتباری برای تراکنش‌های مالی استفاده می‌کنند نسبت به کشوری مثل یونان که در آن پرداخت نقدی بسیار محبوب است، راحت‌تر فناوری‌های جدیدی مالی را بپذیرند. با توجه جغرافیا و اقتصاد متنوع اروپا، حتی در صورت افزایش استفاده از کیف پول های دیجیتال، به احتمال زیاد در برخی نقاط روش‌های پرداخت سنتی همچنان محبوب خواهند ماند. 

کیف پول‌های دیجیتالی در ایران

در کشور ما نیز بانک‌ها، سازمان و شرکت‌های مختلف در صدد افزایش استفاده از کیف پول دیجیتال برای انجام تراکنش‌های درون‌برنامه‌ای هستند. اپلیکیشن‌های پرداختی و بانک‌های دیجیتالی مانند آپ، اسنپ‌پی و ویپاد و اپلیکیشن‌های ارائه‌دهنده خدمات مانند همراه و ایرانسل همه با ایجاد کیف پول‌های دیجیتالی و برگزاری برنامه‌های تشویقی نظیر امتیاز به ازای پرداخت از کیف پول تلاش کرده‌اند تا نظر مخاطبان را به سمت استفاده از کیف پول‌های دیجیتالی خود جلب کنند. هرچند آمار دقیقی از میزان تراکنش‌های کیف پول‌های دیجیتالی در کشور ما در دسترس نیست، اما انتظار می‌رود هم‌گام با دنیا و نهادهای قانونی و بانک‌های داخلی تلاش خود برای توسعه کیف پول‌های دیجیتالی را افزایش داده و با هدف گرفتن نسل جدید، برای تغییر عادت‌های پرداختی نسل جدید تلاش کنند.

افزایش پرداخت‌های بین‌المللی

بر اساس تحقیقات موسسه Juniper Research، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸ یک‌سوم کل تراکنش‌های تجارت الکترونیک در دنیا از نوع بین‌المللی باشد و از مرز ۳ میلیارد دلار عبور کند. سال ۲۰۲۴ همانند سال‌های اخیر صحنه رقابت بین سازمان‌ها و برندهای بزرگ و کوچک برای توسعه بازار خود به مرزهای جدید خواهد بود. توسعه بازار دیجیتالی و افزایش تقاضا برای محصولات باکیفیت باعث شده تا حجم مبادلات مالی بین کشورهای مختلف که از موهبت شرکت در بازارهای بین‌المللی بهره می‌برند، افزایش پیدا کند. در بازار امروزی اگر چیزی برای فروش داشته باشید، گروهی در سراسر دنیا مشتری آن هستند.

بنابراین در سال ۲۰۲۴ شرکت‌های پرداختی نظیر مستر و ویزا در کنار بانک‌ها و موسسه‌های مالی تلاش خواهند کرد تبادلات مالی بین کشورها را بیش از پیش ساده کنند. هم‌اکنون شرکت‌ها و سازمان‌ها با خرید استارتاپ‌ها و بهره‌گیری از توسعه فناوری‌های مالی باز و داده باز تلاش خود برای شکل‌دهی آینده صنعت پرداخت را آغاز کرده‌اند. اطلاعات بیشتر در این مورد را می‌تواند در سپیدنامه «بانک‌داری باز: عبور از مرزهای جغرافیایی» که سال گذشته توسط پادیوم منتشر شده است، ببینید:

نزدیکی بیشتر حوزه پرداخت و فناوری

در دنیای ما تحول و پیشرفت یک امر ناگزیر است و کسانی که به سکون و ثابت ماندن دل بسته‌اند، محکوم به فراموشی‌اند. زمانی سقوط غول‌های بزرگی چون نوکیا، زیراکس، کداک و بلاک‌باستر خارج از تصور بود اما عدم نوآوری و مقاومت در برابر تغییر باعث شد تا امروزه چیزی جز یک نام از این برندها باقی نماند. 

حوزه پرداخت به خوبی متوجه شده برای جلوگیری از این اتفاق، باید پیوند خود با فناوری را نزدیک‌تر کند. از این رو شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت و بانک‌ها و موسسات مالی با راه‌اندازی شرکت‌های فینتک زیرمجموعه خود، خرید شرکت‌های حوزه فناوری پرداخت و استارتاپ‌های فینتکی یا عقد قرارداد برای توسعه فناوری‌های جدید این فاصله را کاهش داده‌اند؛ تا جایی که امروزه فناوری بخشی جدایی‌ناپذیر از حوزه پرداخت شده است.

ما در سال ۲۰۲۴ نیز شاهد نزدیکی بیشتر حوزه پرداخت و فناوری خواهیم بود. ورود غول‌های بزرگی مانند اپل، گوگل و سامسونگ به حوزه پرداخت خود گواه این موضوع است. اپل حتی فراتر از کیف پول و کارت پرداخت رفته و امکان دریافت تسهیلات BNPN را برای کاربران خود فراهم کرده است. حرکتی که باعث شده میزان در هم‌تندیگی حوزه پرداخت و فناوری مورد توجه قرار گرفته و این وسال پیش آید که شرکت‌های فناوری تا کجا پیش خواهند رفت؟

آینده باز

گسترش نفوذ روزافزون اینترنت، تمایل نسل جدید به استفاده از فناوری‌های جدید، توسعه بازارهای جهانی و همکاری‌های بین‌المللی در حوزه پرداخت باعث شده تا ناظران و قانون‌گذاران بین‌المللی و کشورها و مناطق مختلف نظیر اتحادیه اروپا جدی‌تر به بحث امور مالی باز و داده باز ورود کنند. با توجه به این که یکی از چالش‌های اساسی بر سر همکاری‌های مالی قوانین داخلی کشورها است، ورود جدی‌تر قانون‌گذاران و ناظران به بحث امور مالی باز و داده باز را باید به فال نیک گرفت. 

بدون شک آینده ما یک آینده باز خواهد بود. آینده‌ای که در آن اطلاعات با تایید کاربران در گردش خواهد بود و فناوری‌های جدیدی مبتنی بر داده‌های باز توسعه پیدا خواهند که برخی از آن‌ها حتی در حال حاضر از حد تصور ما خارج‌اند. در این بین، شرکت‌ها و سازمان‌هایی که زودتر در مسیر داده باز گام بردارند و فناوری‌های مربوطه را توسعه دهند، جایگاه محکم‌تری در آینده خواهند داشت. صنعت پرداخت در سال ۲۰۲۴ نیز گام‌های بیشتری در جهت فناوری‌های باز برداشته و ما را به سمت این آینده هدایت می‌کند.