صنعت فین‌تک ژاپن تنوع بالایی دارد و در بخش پرداخت‌های دیجیتال رشد خوبی را تجربه کرده است. این امر در شکوفایی زیست‌بوم‌های کیف پول دیجیتال مانند d-Barai، PayPay و LINE Pay به خوبی مشهود است. همچنین دیگر قسمت‌های فین‌تک مانند پرداخت آنی، خدمات الان بخر بعدا پرداخت کن (BNPL)، بانکداری دیجیتال، تامین مالی جمعی، اینشورتک و فناوری‌ای رگولاتوری (RegTech) نیز به سرعت در حال رشداند. پذیرش فناوری‌های فین‌تکی از سوی بخش‌های مختلف صنعت و اقتصاد ژاپن نشان‌دهنده آمادگی این کشور برای جایگزینی سیستم سنتی مبتنی بر پول نقد است.

ژاپن در برابر اقتصادهای همسایه

در حالی که ژاپن به سرعت در حال پیاده‌سازی فناوری‌های مالی است، چندین جنبه فرهنگ مالی این کشور آن را از سایر اقتصادهای پیشرفته منطقه غرب آسیا جدا می‌کند. این کشور نسبت به نوآوری رویکردی محافظه‌کارانه دارد و از سوی دیگر نیز نرخ پرداخت بدون پول نقد ژاپن در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته در این سطح و یا حتی کشورها کمتر توسعه‌یافته پایین است. 

آقای آتسوهیکو ساماموتو، مدیر بخش سهام خصوصی موسسه بلک‌استون در این باره می‌گوید:«ژاپن هنوز بسیار به پول نقد متکی است.»

این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵ به هدف ۴۰درصدی در پرداخت‌های غیرنقدی برسد که به نظر ممکن می‌رسد، اما نسبت به چین (برابر با ۸۶ درصد) و کره جنوبی (برابر با ۷۹ درصد) بسیار پایین است. 

همچنین جمعیت ژاپن بسیار مسن است. تا سال ۲۰۴۰ بیش از ۳۵ درصد افراد در این کشور بیش از ۶۵ سال خواهند داشت. با توجه به این تنوع جمعیتی، بخش فین‌تک با یک چالش اساسی مواجه است: عدم علاقه افراد مسن برای پذیرش فناوری‌های نوین.

موانع پذیرش فین‌تک در میان جمعیت مسن ژاپن

جمعیت مسن ژاپن در پذیرش فین‌تک با چند مانع رو‌به رو است. اصلی‌ترین مشکل نگرانی های امنیتی است، چراکه بزرگسالان با سن بالا به امنیت نگهداری پس‌انداز و اطلاعات‌شان در قالب دیجیتال شک دارند. پیچیدگی پیش‌فرض اپلیکیشن‌های فین‌تکی نیز برای این جمعیت که بیشتر به روش‌های سنتی بانکداری عادت دارند، می‌تواند طاقت‌فرسا باشد. بخش بزرگی از جمعیت مسن ژاپن نیز در فرهنگ دیجیتال دچار کمبود‌اند که برای راهکارهای فین‌تکی یک چالش اساسی است. مقاومت در برابر تغییر عادت‌های سنتی مالی نیز نقش مهمی در عدم پذیرش فین‌تک بازی می‌کند، تا جایی که بسیاری از جمعیت مسن لمس‌پذیری پول نقد و خدمات مالی رودررو را ترجیح می‌دهند. 

اعتماد به بانک‌های سنتی و ارز فیزیکی همچنان قوی است که کار را برای شرکت‌های فین‌تکی سخت می‌کند. نرخ تعامل با محصولات فین‌تکی و تراکشن‌های دیجیتالی در میان جمعیت مسن نسبت به جمعیت جوان بسیار پایین‌تر است. این فاصله نیاز به استراتژی های هدفمند برای افزایش پذیرش فین‌تک از سوی جمعیت مسن را عیان می‌کند. 

شخصی‌سازی فین‌تک برای جمعست مسن ژاپن

برای یکپارچه‌سازی جمعیت مسن ژاپن در انقلاب فین‌تک، باید استراتژی‌هایی برای برطرف کردن نیازها و نگرانی‌های خاص این گروه توسعه داده شود. برای مثال، ساخت رابط‌های کاربری ساده‌تر با فونت‌های بزرگتر، دستورالعمل های مشخص و ناوبری ساده از جمله کارهایی است که می‌توان انجام داد. استفاده از فناوری های تشخیص نیز می‌تواند برای افراد مسنی که در تایپ کردن مشکل دارند، کارساز باشد.

بهبود پروتکل های امنیتی نیز برای جلب اعتماد این قشر که اغلب نگران کلاهبرداری‌های آنلاین‌اند، ضروری است. تعامل شفاف درباره پروتکل های امنیتی به‌کار گرفته شده و دستور‌العمل‌های واضح برای استفاده از امن از خدمات فین‌تکی نیز می‌تواند در کاهش ترس جمعیت مسن موثر واقع شود. پیاد‌ه‌سازی سیستم‌های تشخیص کلاهبرداری پیشرفته و ارائه خدمات دستیار انسانی در مواقع ضروری نیز می‌تواند این جمعیت را به استفاده از خدمات فین‌تکی تشویق کند.

راهکارهای آموزشی مانند ورکشاپ‌ها و دوره های آموزشی متمرکز بر بهبود فرهنگ دیجیتالی میان سالمندان نیز می‌تواند آن‌ها در استفاده از راهکارهای فین‌تکی توانمند کند. همکاری با گروه‌های محلی و خانه‌های سالمندان برای ارائه آموزش‌های لازم و پشتیبانی نیز می‌تواند به بهبود فرهنگ دیجیتال در میان قشر بزرگتری از سالمندان کمک کند.

مثال‌هایی از فین‌تک‌های متمرکز بر سالمندان در سطح جهانی

چندین شرکت فین‌تک در سطح جهان موفق شده‌اند خدمات خود را برای سالمندان شخصی‌سازی کنند. شرکت True Link Financial در آمریکا در زمینه ارائه خدمات مالی برای «افراد دارای نیازهای خاص» تخصص دارد. یکی از بزرگترین گروه‌های مشتریان این شرکت سالمندان است. ارزش پیشنهادی این شرکت اطمینان از تصمیم‌گیری درست مالی برای افراد مسن آسیب‌پذیر (مانند افرادی که آلزایمر دارند) است. از این رو این سرویس به یکی از اعضای خانواده، یک متخصص و دیگر افراد تاییدشده کمک اجازه می دهد تا برای فرد مسن تحت نظر خود یک راه امن برای خریدهای روزانه ایجاد کنند.

مدل کسب‌و‌کاری این شرکت به نظر موفق بوده است. تا پایان سال ۲۰۲۳ این شرکت به ۲۵۰ هزار خانواده خدمات داده که بیش از ۱.۱ میلیارد دلار را مدیریت می‌کردند. افراد مسنی که از این سرویس استفاده می‌کنند هر سال ۶۰۰ میلیون دلار به صورت امن خرید انجام می‌دهند.

یکی دیگر از فین‌تک‌هایی که به نیازهای جمعیت مسن می‌پردازد EverSafe است. این پلتفرم از سالمندان در برابر کلاهبرداری‌های اینترنتی محافظت می‌کند. شرکت‌های SilverBills و Pensionbee نیز مدیریت مالی و پیگیری حقوق بازنشستگی را برای سالمندان ساده می‌کنند. شرکت Pensionbee در بریتانیا ۴.۹ میلیارد پوند دارایی را به نیابت از ۲۴۰ هزار خانواده مدیریت کرده و اکنون چشم به بازار آمریکا دوخته است. 

مسیر آینده فین‌تک‌ در ژاپن

مسیر آینده شرکت‌های فین‌تکی باید شامل چند مقصد باشد:

• توسعه طراحی‌ها برای جمیعت‌های مختلف
• شراکت با بانک‌های سنتی
• محصولات مالی شخصی‌سازی‌شده
• همکاری با گروه‌های محلی
• بهبود پشتیبانی مشتریان

همکاری با سازمان‌های دولتی برای توسعه سیاست‌های تشویقی در راستای استفاده از فین تک نیز برای صنعت فین‌تک ژاپن ضروری است.

فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی می‌توانند در ضریب پذیرش فین‌تک بین جمعیت مسن نقش مهمی ایفا کنند. این فناوری‌ها با ارائه خدمات شخصی‌سازی‌ شده و بهبود امنیت می‌توانند برای سالمندان مفید واقع شوند. زیست‌بوم مشارکت سالمندان در فین‌تک شامل بانک‌های سنتی، شرکت‌های فین‌تک، سازمان‌های دولتی و جمعیت مسن است و باید نیازها و مانند هر زیست‌بوم پویای دیگری، خواسته‌های همه گروه‌ها تامین شود.

رشد صنعت فین‌تک در ژاپن بسته به مشارکت جمعیت مسن است و با بهبود نرخ پذیرش در میان سالمندان، همراه با توسعه فناوری های جدید، می توان امید داشت که صنعت فین‌تک در ژاپن خیزش مطلوبی را تجربه کند.