با گسترش سرویس‌های مختلف بر بستر دیجیتال و دسترسی سیستم‌های گوناگون به اطلاعات کاربران و مشتریان، احراز هویت به یک جزء ضروری در فرایند ارائه خدمات تبدیل شده است. تا کنون برای تامین امنیت سرویس و داده‌های کاربران روش‌های مختلفی ابداء شده که احراز هویت یکی از اولین و اساسی‌ترین روش‌های تعیین هویت و در مرحله بعد، ایجاد دسترسی به سرویس است. در این مقاله نگاهی داریم به متدهای احراز هویت و درباره هر کدام توضیح می‌دهیم.

انواع متدهای احراز هویت

انواع مختلفی از احراز هویت وجود دارد، از جمله:

• احراز هویت با توکن
• احراز هویت با رمز عبور
• احراز هویت بیومتریک
• احراز هویت مبتنی بر گواهینامه
• احراز هویت دومرحله‌ای
• احراز هویت از راه دور
• احرزا هویت با اسناد هویتی (از جمله کارت ملی، پاسپورت و…)
• احراز هویت با ایمیل
• احراز هویت روی مرورگر
• احراز هویت روی سرور
• احراز هویت روی پایگاه داده
• احراز هویت از طریق شبکه‌های اجتماعی

با گسترش خدمات بر بستر دیجیتال، اکثر اپلیکیشن‌ها از یک یا چند روش برای احراز هویت کاربران و ایجاد دسترسی به خدمات خود استفاده می‌کنند. فرقی ندارد که شما از این سرویس‌ها به صورت روزانه استفاده می‌کنید و یا برای انجام یک کار خاص، بالاخره باید از سد یک یا چند روش احراز هویت رد شوید. تعداد و سطح امنیت احراز هویت به میزان حساس بودن سرویس و داده‌های ذخیره‌شده در آن بستگی دارد. برای مثال یک سرویس تبدیل تاریخ شمسی به میلادی نیازی به احراز هویت نمی‌بیند، در حالی که یک سرویس تبدیل صوت به متن برای شارژ کردن پنل مشتری و تعیین هزینه نیاز به سطح مقدماتی از احراز هویت دارد. 

اپلیکیشن‌ها و سرویس‌هایی که با اطلاعات حساس مالی و شخصی افراد سر و کار دارند (از جمله اپلیکیشن‌های بانکی یا فینتکی)، برای احراز هویت کاربران حساسیت بیشتری به خرج می‌دهند.

چرا احراز هویت اهمیت دارد؟

قبل از بررسی روش‌های مختلف احراز هویت، باید اهمیت آن را درک کنیم. به احراز هویت به عنوان اولین خط دفاعی در برابر عناصر مضر نگاه کنید. برای تقویت این خط دفاعی، سازمان‌ها لایه‌های مختلفی به آن اضافه می‌کنند. برخی روش‌های احراز هویت قوی‌تر از بقیه هستند و سطح امنیت آن‌ها بستگی به اطلاعاتی دارد که سعی دارید به آن‌ها دسترسی پیدا کنید.

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که رخنه‌های امنیتی همواره حتی بزرگترین شرکت‌ها را نیز تهدید می‌کنند و نام کاربری و رمز عبور دیگه برای احراز هویت کافی نیستند. شرکت‌ها و سازمان‌ها بسته به نوع کار و سرویس خود روش‌های مختلف احراز هویت را پیاده‌سازی می‌کنند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. از این رو، درک انواع متدهای احراز هویت برای تضمین امنیت کاربران و سرویس، ضروری است.

متدهای احراز هویت رایج

راه‌های مختلفی برای احراز هویت کاربران و تایید اطلاعات آن‌ها وجود دارند. نیازهای هر سازمان و کسب‌و‌کار برای احراز هویت با یکدیگر متفاوت است. در ادامه برخی از رایج‌ترین روش‌های احراز هویت را بررسی می‌کنیم که امنیت داده‌های کاربران را بهبود می‌بخشند.

احراز هویت با توکن

این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد هویت خود را تایید کرده و در ازای آن یک توکن دریافت کنند. سپس کاربران تا زمانی که توکن اعتبار دارد، می‌توانند به وبسایت یا اپلیکیشن دسترسی داشته باشند. این سیستم با تسهیل فرایند احراز هویت برای کاربرانی که نیاز دارند از سرویس چندین بار استفاده کنند، در وقت آن‌ها صرفه‌جویی می‌کند.

احراز هویت با رمز عبور

این روش رایج‌ترین و قدیمی‌ترین متد احراز هویت است. در این مدل شما باید رمز عبور خود را با رمز عبور متناظر با نام کاربری (که خودتان آن را تعیین کرده‌اید یا توسط سرویس برای شما ارسال شده) موجود در پایگاه داده تطبیق و هویت خود را تایید کنید.

احراز هویت بیومتریک

در این مدل کاربر با استفاده از ویژ‌گی‌های خاص بیولوژیکی شناسایی می‌شود. این سیستم با توجه به خاص بودن ویژگی‌های هر فرد و سرعت بالا، فرایند احراز هویت را امن‌تر و سریع‌تر می‌کند. انواع گوناگونی از احراز هویت بیومتریک وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

تطبیق چهره

تطبیق چهره با کمک ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد چهره هر فرد و تطابق آن‌ها با تصویر ذخیره‌شده، هویت کاربر را تایید می‌کند. تصویر چهره ذخیره‌شده یا توسط خود کاربر از قبل وارد سیستم شده (به صورت آنلاین یا بارگذاری تصویر) و یا از طریق مراجع دیگر نظیر سازمان ثبت احول قابل دسترسی است. البته برای استفاده از پایگاه داده ثبت احوال نیاز به دسترسی‌ها و مجوزهای خاصی است.

اسکن اثر انگشت

اثر انگشت محبو‌ب‌ترین نوع احراز هویت بیومتریک است. این سیستم به طور عمده روی حس‌گر‌های تماسی گوشی‌های همراه اتکاء می‌کند، اما اداره‌ها و سازمان‌های خاص نیز با کمک دستگاه‌های مخصوص از طریق اثر انگشت احراز هویت را انجام می‌دهند.

تشخیص صدا

این سیستم با تحلیل صدای فرد هویت او را تایید می‌کند. این فناوری با تحلیل ادای جملات و کلمه‌ها (که در هر فرد متفاوت است)، در همان دسته‌بندی تشخیص چهره قرار می‌گیرد.

اسکن شبکیه چشم

فناوری اسکن شبکیه چشم با کمک نور شبکیه چشم کاربر را بررسی می‌کند. با توجه به تفاوت شبکیه در چشم‌های هر فرد فناری خاص مورد نیاز، این روش را می‌توان یکی از متدهای ارحزا هویت با امنیت بالا دسته‌بندی کرد.

احراز هویت چندمرحله‌ای

متد احراز هویت چندمرحله‌ای یکی از روش‌های محبوب اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های مختلف آنلاین است. در این روش با کمک راه‌های مختلف (نظیر استفاده از APIهای شبکه‌های اجتماعی یا حساب‌های کاربری در سرویس‌های دیگر، ارسال پیامک به تلفن همراه کاربر، استفاده از اپلیکشن‌های تولید رمز یکبار مصرف و…) هویت کاربر احراز هویت می‌شود.

سادگی احراز هویت از این طریق، انعطاف بالا و نیاز به تکمیل گام‌های مختلف، باعث شده تا بسیاری از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌ها برای احراز هویت به این روش روی بیاورند.

احراز هویت با گواهینامه دیجیتالی

در این متد با استفاده از یک گواهینامه دیجیتالی، هویت کاربر برای دسترسی به ریسورس تایید می‌شود. این روش برای تمام اندپوینت‌ها، کاربران و دستگاه‌های مختلف قابل اجرا است. بسیاری از راهکارهای احراز هویت با گواهینامه دیجیتالی به همراه پلتفرم‌های مدیریت ابری ارائه می‌شوند تا کار مدیریت، نظارت و صدور گواهینامه‌های جدید را راحت‌تر کنند.

امن‌ترین متد احراز هویت چیست؟

همان‌طور که در بالا دیدیم، روش‌های مختلفی برای احراز هویت امن کاربران و اطمینان از دسترسی درست به اطلاعات وجود دارد. احراز هویت امن و جلوگیری از افراد غیرمجاز برای دسترسی به اطلاعات یکی از چالش‌های اساسی در دنیای دیجیتال است و به همین دلیل هم روش‌های مختلفی برای احراز هویت داریم. 

معیار تاثیر هر متد احراز هویت بر دو اصل بنا شده است: امنیت و کارایی. هر دو عامل برای هر متد ضروری است. از این رو دو متد احراز هویت بیومتریک و رمزنگاری کلید عمومی (Public Key Cryptography یا به طور خلاصه PKC) را موثرترین روش‌های احراز هویت در نظر گرفت. این دو روش با حذف نیاز به رمز عبور و استفاده از ویژگی‌های خاص و منحصر‌به‌فرد، ضمن تامین امنیت در سطح بالا، احراز هویت را بسیار ساده و در چند ثانیه انجام می دهند.

متدهای احراز هویت دیگر برای اپلیکیشن‌ها

همان‌طور که اشاره کردیم، هر کسب‌و‌کار با توجه به نیازهای خود متدهای احراز هویت را تعیین می‌کند. اما علاوه بر روش‌های بالا، متدهای احراز هویت دیگری نیز وجود دارد که برای کاربردهای مختلف طراحی شده‌اند. در این متدها کاربر برای انجام اعمال گوناگون نظیر دریافت ایمیل، دسترسی به پایگاه داده، پرداخت، دسترسی به سیستم از راه دور و… باید احراز هویت شود.

احراز هویت APIها

رایج‌ترین راه‌ها برای احراز هویت و ایجاد دسترسی به یک API کلید API و OAuth است. هر کدام از این راه‌ها از امنیت اطلاعات روی پلتفرم شما اطمینان حاصل می‌کند.

احراز هویت یکپارچه

پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های سرویس‌های مختلفی را ارائه می‌دهند، می‌توانند از احراز هویت یکپارچه استفاده کنند. برای مثال شما وقتی وارد حساب گوگل خود می‌شوید، به تمام اپلیکیشن‌های گوگل دسترسی دارید نیازی به ورود جداگانه به هر حساب نیست.

احراز هویت یکپارچه پاد نیز به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا با ایجاد یک حساب پادی، به تمام سرویس‌های موجود در سرزمین هوشمند پاد، چه آن‌هایی که توسط خود پلتفرم ارائه می‌شوند و چه آن‌هایی که توسط کسب‌و‌کارهای ثالث تامین می‌شوند، از سرویس‌ها و خدمات گوناگون بهره ببرند.

متدهای احراز هویت برای دسترسی به پایگاه داده

در این مورد، احراز هویت برای اطمینان از دسترسی افراد مجاز به اطلاعات روی پایگاه داده صورت می‌گیرد. معمول‌ترین راه برای احراز هویت پایگاه داده استفاده از پروتکل SSL (مخفف عبارت Security Socket Layer) است.

احراز هویت برای پرداخت

این متد برای اطمینان از عدم سوء استفاده از اطلاعات مالی و پرداختی دیگران است. کلاهبرداری در تراکنش‌های مالی یکی از معضلات اساسی در حوزه‌های مالی است و احراز هویت پرداخت به کاهش این معظل کمک می‌کند. رایج‌ترین راه برای احراز هویت پرداخت ارسال رمز عبور یکبار مصرف از پیامک یا اپلیکیشن‌های تولید رمز است.

متدهای احراز هویت مبتنی بر رمزنگاری

رمزنگاری یکی از حوزه‌های مهم در امنیت کامپیوتری است. رمزنگاری برای ارسال پیام‌های خصوصی بر بسترهای عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، تنها دریافت‌کننده با کلیدی که دارد می‌تواند پیام را رمزگشایی کند. رایج‌ترین روش‌ها برای احراز هویت مبتنی بر رمزنگاری استفاده از پروتکل PAP‌ (مخفف عبارت Password Authentication Protocol)، توکن احراز هویت و احراز هویت با کلید متقارن هستند.

همیشه امن‌ترین راه بهترین راه نیست

طبیعی است که صاحبان کسب‌وکارها روی امنیت اطلاعات خود و کاربران‌شان حساس باشند و سعی کنند امن‌ترین روش‌های احراز هویت را پیاده‌سازی کنند؛ اما معیارهای دیگری نظیر میزان حساسیت اطلاعات از دید فنی، بودجه، اندازه کسب‌وکار و عملیات‌های پشتیبانی در تعیین بهترین متد احراز هویت تاثیر دارد.

روش‌های بیومتریک هرچند از نظر امنیت در سطح بالایی قرار دارند، اما پیچیدگی‌های پیاده‌سازی و نیاز به صرف نیروی انسانی، زمان و هزینه زیاد امکان پیاده‌سازی و استفاده از آن برای کسب‌و‌کارهای کوچک را از بین می‌برد. بنابراین سوال درست این نیست که امن‌ترین روش کدام است، بلکه باید از خود بپرسید بهترین روش برای کسب‌و کار شما کدام است؟

با پر کردن فرم زیر کارشناسان پادیوم در اولین فرصت با شما تماس می گیرند تا ضمن پاسخ به این سوال، شما را در تهیه و پیاده‌سازی بهترین متد احراز هویت یاری دهند: