در طول تاریخ مالیات همواره یکی از ارکان اصلی حکومت‌داری در هر کشور و سرزمینی بوده که تحت عناوین مختلف از مردم جمع‌آوری شده و برای پیشرفت، توسعه و رفاه حال شهروندان هزینه شده است. مالیات جدا از تعاریف معمول که از آن به عنوان یک هزنیه اجباری یاد می‌کنند، نوعی از برابری اجتماعی است (البته اگر درست قانون‌گذاری و اجرا شود).

در کشور ما هم مالیات یکی از بحث‌های داغ و همیشگی در محافل اقتصادی و سیاسی بوده است. هر شهروند ایرانی مانند شهروند بسیاری از کشورهای دیگر دو نوع مالیات پرداخت می‌کند؛ مستقیم و غیر مستقیم. مالیات بر ارزش افزوده یکی از مالیات‌های غیر مستقیم است. اما مالیات بر ارزش افزوده چیست؟ چطور محاسبه می‌شود؟ و تاثیر آن بر کسب‌و‌کار چیست؟

چرا باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنیم؟

مالیات بر ارزش افزوده (همان‌طور که از نام آن پیداست) به دلیل ارزش افزوده ایجاد‌شده در فرایند تولید کالا و ارائه خدمات تعیین شده و به صورت غیر مستقیم از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌شود. ارزش افزوده در واقع ارزشی است که به دلیل فرآوری و یا انجام کار روی کالا به آن افزوده می‌شود. برای مثال اگر شما یک سنگ را برداشته و آن را بتراشید تا یک اثر هنری خلق کنید، در واقع به ارزش آن سنگ افزوده‌اید. این مثال در زنجیره تولید کالا‌ها نیز صادق است. 

مالیات بر ارزش افزوده نیز در واقع مالیاتی است که برای ارزشی که در هر مرحله از زنجیره تولید ایجاد شده است وضع می‌شود. مبنای تعیین مالیات بر ارزش افزوده تولید ناخالص هر کشور بوده و به طور معمول پایین‌تر از مالیات‌های دیگر است.

مالیات بر ارزش افزوده چقدر است؟

مقدار مالیات بر ارزش افزوده در ابتدای هر سال و با توجه به نرخ تورم محاسبه می‌شود. در سال ۱۴۰۲ مالیات بر ارزش افزوده ۹ درصد تعیین شده که شامل ۶ درصد مالیات و ۳ درصد عوارض است. البته مانند هر قانون دیگری استثناءهایی نیز وجود دارد. برخی کالاها مانند محصولات دخانی باید مالیات بر ارزش افزوده ۱۲ درصد پرداخت کنند و برخی کالاها و خدمات ضروری و اساسی دیگر مانند قند، آرد، طیور، خدمات بانکی و اعتباری و… از پرداخت این مالیات معاف هستند.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله پرداخت می‌شود. در مثال سنگ اگر فروشنده مجسمه را از هنرمند به قیمت ۱۰۰ هزار تومان بخرد، باید ۹ هزار تومان مالیات بر ارزش افزوده نیز به او پرداخت کنند. حالا اگر فروشنده بخواهد مجسمه را به قیمت ۲۰۰ هزار تومان به مشتری بفروشد، باید ۱۸ هزار تومان نیز به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند. بنابراین پرداخت‌کننده مالیات بر ارزش افزوده در واقع مشتری نهایی است اما فروشنده باید اظهارنامه مالیاتی را پر کرده و مالیات را به دولت پرداخت کند. برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، فروشنده باید مالیاتی که به هنرمند پرداخت کرده از مالیاتی که از مشتری دریافت کرده کم کند. یعنی در این مثال باید ۹ هزار تومان را از ۱۸ هزار تومان کم کرده و ۹ هزار تومان مالیات بر ارزش افزوده به دولت پرداخت کند.

تاثیر مالیات بر ارزش افزوده بر کسب‌و‌کار

مالیات بر ارزش افزوده با اضافه کردن هزینه به زنجیره تولید هزینه‌های مشتری نهایی را افزایش می‌دهد. در واقع کسب‌و‌کار باید هزینه بیشتری را بابت فروش کالا یا ارائه خدمات از مشتریان خود دریافت کند. این مالیات به عنوان یک جایگزین برای مالیات بر درآمد در مشاغل آزاد با درآمد ماهانه متفاوت در طول سال طراحی شده است. اجرای درست این مالیات و دریافت آن می‌تواند باعث شفافیت مالی کسب‌و‌کارها شده و راه‌های فرار از مالیات را محدود کند.

حالا که می‌دانید مالیات بر ارزش افزوده چیست، ردیف مالیات بر ارزش افزوده را که هنگام خرید شارژ گوشی همراه یا اینترنت می‌پردازید را درک می‌کنید. بسیاری از کسب‌وکارها مبلغ این مالیات را در قیمت خدمات و کالای خود نشان نداده و هنگام جمع بستن فاکتور آن را اضافه می‌کنند. بنابراین قبل از خرید کالا و خدمات (به خصوص در خرید آنلاین) این نکته را مد نظر داشته باشید.

۰

۰