در پایان سال ۲۰۲۲ میلادی تلگرام بیش از ۷۰۰ میلیون کاربر فعال داشته و به یکی از محبوبترین اپلیکیشنهای پیامرسانی در دنیا تبدیل شده است. فارغ از وضعیت محدودیت دسترسی به تلگرام، در کشور ما نیز هنوز بسیاری از افراد از این پیامرسان محبوب استفاده میکنند. یکی از دلایل محبوبیت گسترده تلگرام بین کاربران و توسعهدهندگان، وبسرویسهای آن است که به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا با ساخت اپلیکیشنها و باتهای متناسب با فرهنگ کشور و کاربریهای مختلف در حوزههای متفاوت، یک تجربه کاربری لذتبخش برای کاربران ایجاد کنند.
در این پست ما وبسرویسهای مختلف تلگرام را با یکدیگر بررسی کرده و کاربردهای آنها را بیان میکنیم. بررسی سیاستهای توسعهدهندگان تلگرام در ارائه APIهای گوناگون میتواند برای سایر توسعهدهندگانی که قصد دارند یک اپلیکیشن پیامرسان بسازند، مفید بوده و راهکارهایی را به آنها ارائه دهد.
وبسرویسهای تلگرام
تلگرام دو نوع وبسرویس به توسعهدهندگان ارائه میدهد:
Bot API: که به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا برنامههایی بسازند که از پیامرسان تلگرام به عنوان رابط کاربری استفاده میکنند.
Telegram API and TDLib: که به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا کلاینتهای شخصیسازی شده مبتنی بر تلگرام بسازند.
هر دو نوع وبسرویس به طور رایگان در اختیار توسعهدهندگان قرار میگیرند.
Bot API
این API به کرابران اجازه میدهد تا باتهای خودشان را به تلگرام متصل کنند. باتهای تلگرام در واقع اکانتهای کاربری خاصی هستند که برای فعال شدن نیاز به ثبت شماره تلفن ندارند. این اکانتها به عنوان رابط کاربری عمل کرده و به کاربران اجازه میدهند تا با برنامهای که شما توسعه دادهاید، تعامل کنند.
بعد از اتصال بالت به تلگرام، سرور واسطه این شرکت وظیفه رمزنگاری پیامهای ردوبدل شده را بر عهده گرفته و نیازی نیست شما نگران این موضوع باشید. در واقع توسعهدهندگان باتها تنها با یک رابط کاربری HTTP ساده به تلگرام متصل شده و برنامه خود را اجرا میکنند.
Telegram API
با کمک این وبسرویس میتوانید کلاینت تلگرام خود را توسعه دهید. تلگرام این وبسرویس را به طور متنباز در اختیار تمام توسعهدهندگان قرار میدهد و میتوان کد منبع اپلیکیشنهای نمونه را نیز مشاهده کرد.
TDLib چیست؟
کتابخانه پایگاه داده تلگرام (Telegram Database Library) به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا اپلیکیشنهای تلگرام سریع، ایمن و پر از ویژگیهای مختلف بسازند. TDLib تمام جزییات مربوط به پیادهسازی شبکه، رمزنگاری و ذخیرهسازی محلی فایلها را انجام داده و به شما کمک میکند تا تمرکز بیشتری روی طراحی و ویژگیهای اپلیکیشن خود بگذارید. TDLib توسعه اپلیکیشنهای تلگرام روی هر پلتفرمی را بسیار ساده کرده و به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا با هر زبان برنامهنویسی اپلیکیشن خود را توسعه دهند.
استفاده از وبسرویسهای تلگرام
برای استفاده از وبسرویسهای تلگرام کافی است مراحل زیر را طی کنید:
دریافت api_id
- ثبتنام در تلگرام
- ورود به حساب کاربری
- پر کردن فرم دریافت API id
- دریافت آدرسهای اصلی و پارامترهای api_id و api_hash
شرایط استفاده از api_id
- تلگرام برای جلوگیری از سوء استفاده از APIهای خود شرایطی را تعیین کرده است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- تمام کتابخانههای کلاینت API توسط تلگرام نظارت میشوند.
- در صورت استفاده از API برای اسپم و ساخت اکانتهای فیک حساب کاربری شما برای همیشه بسته خواهد شد.
- تمام اکانتهایی که از نسخههای غیر رسمی برای ایجاد حساب کاربری و ورود به آن استفاده میکنند به طور خودکار و برای جلوگیری از تخطی از شرایط استفاده تحت نظارت قرار میگیرند.
شرایط استفاده از کد منبع تلگرام
تمام توسعهدهندهها میتوانند به صورت رایگان از کد منبع تلگرام استفاده کنند. داخل این کد یک API نمونه قرار داده شده است که تنها برای آزمایش اپلیکیشن مناسب است و در صورتی که میخواهید اپلیکیشن را منتشر کنید، باید API id خودتان را دریافت کنید. همچنین تمام اپلیکیشنهایی که از کد منبع تلگرام استفاده میکنند، باید کد منبع خود را منشتر کنند.
سیاستهای تلگرام در قبال وبسرویسها
از سال ۲۰۱۳ که تلگرام کار خود را آغاز کرده تا کنون، این شرکت همواره تلاش کرده تا با بهرهگیری از مزایا و ویژگیهای سیاستهای منبع باز، بازه کاربران خود را گسترش دهد. این موضوع منجر به انتشار نسخههای مختلف غیررسمی از تلگرام شده است که برخی از آنها نسبت به اپلیکیشن اصلی ویژگیهای بیشتر و خلاقانهتری ارائه میدهند. اما این موضوع نه تنها به سهم بازار این اپلیکیشن ضربه نزد، بلکه باعث شد تا طیف کاربران آن گسترش پیدا کرده و هر روز بر تعداد افرادی که از این سرویس استفاده میکنند، افزوده شود.
در واقع وبسرویسهای تلگرام به نوعی نقش بازاریاب را برای این اپلیکیشن ایفا میکنند و با دسترسیپذیری ساده خود باعث شدهاند تا توسعهدهندهها علاوه بر توسعه اپلیکیشنهای خود، برای اهداف آموزشی و بهبود تواناییهای خود نیز از آنها بهره ببرند.
در ادامه عوامل مهمی که باعث افزایش محبوبیت وبسرویسهای تلگرام شدهاند را بیان میکنیم:
سادگی
فرایند ثبتنام و استفاده از وبسرویسهای تلگرام بسیار ساده بوده و حتی توسعهدهندههای کمتجربه نیز میتوانند به راحتی از آنها استفاده کنند.
امنیت
تلگرام با تدوین قوانین مشخص و نظارت دائمی بر استفادهکنندگان API، از امنیت دادههای کاربران خود اطمینان حاصل کرده است. انجام فرایندهای امنیتی نظیر رمزنگاری توسط خود تلگرام برای اپلیکیشنهای ثالث موجب اطمینان کاربران به نسخههای غیررسمی شده و نقش مهمی در افزایش محبوبیت آن بازی کرده است.
مستندات جامع
تمام مراحل ثبتنام، دریافت، پیادهسازی API و توسعه اپلییکیشن در سایت تلگرام به صورت کامل مستند شده و در اختیار توسعهدهندگان قرار دارد. به این ترتیب بسیاری از سوالات توسعهدهندگان در خصوص استفاده از APIها با مطالعه مستندات پاسخ داده خواهد شد.
استفاده بهینه از سیاستهای منبعباز
تلگرام بدون چشمداشت به دریافت منابع مالی، حتی کدهای منبع خود را به صورت عمومی منتشر کرده است و توسعهدهندگان دیگر را نیز تشویق میکند از این سیاست پیروی کنند. این موضوع باعث شده تا ویژگیهای تلگرام به طور دائم در حال بهبود باشد، در حالی که رقبای آن از نظر امکانات بسیار عقبتر هستند. همچنین این سیاست به تلگرام کمک میکند تا ویژگیهای جدید را خیلی سریع و در بهروزرسانیهای دورهای به اپلیکیشن خود اضافه کند، در حالی که رقبا برای پیادهسازی ویژگیهای جدید و آزمایش آنها نیاز به زمانی طولانی دارند.
بدون شک تلگرام یک نمونه موفق استفاده از سایتهای منبع باز برای توسعه اپلیکیشن است. هرچند طبیعی است که همه سرویسها و کسبوکارها به دلایل مختلف از جمله ماهیت کاری یا قوانین کشوری قادر به پیادهسازی عینی این سیاستها نیستند، اما آگاهی از آنها میتواند به ارائه راهکارهایی برای توسعه سرویسهای باز شده و چشمانداز اکوسیستم دیجیتال را بهبود ببخشد.