شاید هیچ وقت کسی تصور نمی‌کرد زمانی برسد که یک بانک با تمامی امکاناتش تنها در یک گوشی تلفن همراه یا کامپیوتر شخصی قرار بگیرد و همیشه در دسترسی باشد. امروزه این امر به وسیله‌ی نئوبانک‌ها امکان‌پذیر شده است. در حقیقت نئوبانک‌ نمونه‌ای از بانکداری نوین است که به علت ویژگی‌های فراوانش همه‌ را به سوی خود جذب می‌کند. بانک‌های چالشگر یا همان نئوبانک‌ها قادر هستند تا ابزارهای ساده‌سازی بانکداری آنلاین همچون اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها را ارائه دهند. در این یادداشت به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که نئوبانک چیست و نمونه‌های موفق ایرانی و خارجی را بررسی می‌کنیم.

نئوبانک چیست؟

به گزارش نشریه فوربس، نئوبانک‌ها که گاهی اوقات به آن‌ها «بانک‌های چالش‌برانگیز» نیز گفته می‌شود، شرکت‌هایی فین‌هکی هستند که اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها را برای ساده‌تر کردن بانکداری توسعه می‌دهند. هر کدام از این شرکت‌های فین‌تکی در یکی از محصولات مالی مانند چک و یا حساب پس‌انداز تخصص و تمرکز بیشتری دارند. اما وجه مشترک همه‌ی آن‌ها هدف و ماموریتشان است؛ آن‌ها همگی به دنبال این هستند که از همتایان سنتی خود چابک‌تر و شفاف‌تر باشند. واژه‌ی نئوبانک بیشتر در ایالات متحده برای این نوع از شرکت‌های فینتکی به کار می‌رود. اما در انگلستان بیشتر از واژه‌ی «بانک‌های چالش‌برانگیز» برای آن‌ها استفاده می‌شود. اغلب نئوبانک‌های بریتانیا در پی بحران‌های مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ ظهور کردند.

به زعم این نشریه واژه‌ی «چالش‌برانگیز» بهتر از نئوبانک حق مطلب را در توصیف این دسته از شرکت‌های فین‌تکی ادا می‌کند. اگر Airbnb توانسته صنعت گردشگری و هتلداری را متحول کند، بدون شک این نقش را آن‌ها در نظام بانکی دارند و این روزها به اندازه‌ای خارج از تصور در حال جذب مشتری به سمت خود هستند.

پیشنهاد می‌کنیم یادداشت «فینتک چیست؟» را هم بخوانید. همچنین دسته‌ی «فینتک» در بلاگ پادیوم یادداشت‌های جذاب و به‌روزی را در این زمینه در بر گرفته که خواندن آن‌ها خالی از لطف نیست.

نقش نئوبانک در انقلاب بانکداری چیست؟

سیستم بانکداری به سرعت در حال تغییر است. محصولات و خدمات مبتنی بر فناوری‌های جدید به طور گسترده در اختیار مشتریان نهایی قرار می‌گیرند، و رفتار بانک‌ها در قبال آسایش، شفافیت، قیمت‌گذاری و خدمات مشتریان در حال تغییر است.
حال به دلیل قدرت بیشتر در عرصه فناوری و مدل‌های کسب‌و‌کار چابک و انعطاف‌پذیر، تمام قسمت‌های زنجیره ارزش بانکداری – از دید مشتریان – از طریق یک ارائه‌دهنده سرویس غیر بانکی در دسترس است. با استفاده از این مدل‌ها، خدمات بانکداری مربوط به خرده‌فروشی‌ها و کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط به جای شعبه‌های فیزیکی، از طریق اینترنت یا دیگر راه‌های ارتباط الکترونیک ارائه می‌شود. به این ارائه‌دهنده‌های خدمات غیر بانکی نئوبانک‌ها گفته می‌شود و آن‌ها با ارائه مدل‌های قیمتی به صرفه‌تر و ارائه خدمات و تجربه کاربری متمایز و متمرکز بر مشتریان، وضعیت فعلی بانک‌های سنتی را به چالش می‌کشند. بر خلاف رقیب‌های سنتی، نئوبانک‌ها با سیستم‌های قدیمی، زنجیره‌های ارزش به شدت یکپارچه‌شده، ساختار مدیریتی پیچیده و قوانین نظارتی سختگیرانه محدود نشده‌اند. اگرچه نئوبانک‌ها در هند هنوز مجوز بانکی خودشان را ندارند، اما از شرکای خود برای ارائه خدمات بانک‌محور بهره می‌برند.
نئوبانک‌ها بخش‌هایی از خدمات محصولات مالی را که سابق بر این به سختی و به بهای سنگین و با قراردهای سختگیرانه در دسترس بودند، با راحتی و آسایش بیشتری در اختیار گروه‌های ذکر شده قرار داده‌اند.

بازار جهانی

بازار جهانی نئوبانک در سال ۲۰۱۸ ۱۸.۶ میلیارد ارزش داشت. انتظار می‌رود این بازار بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۶ با نرخ ۴۶.۵ درصد رشد کرده و تا سال ۲۰۲۶ به ارزش ۳۹۴.۶ میلیارد دلار برسد.
دلیل این پتانسیل رشد چشمگیر نئوبانک‌ها مدل کم هزینه برای مشتری نهایی به همراه هیچ یا مقدار کمی کارمزد به ازای استفاده از خدمات بانکی نظیر بررسی حساب‌ها، سپرده‌گذاری یا دریافت وجه است. استقبال نسل جدید، کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط و افرادی که درآمد ثابتی ندارند، استفاده از فناوری‌های نوآورانه و رشد مصرف‌گرایی از جمله عواملی هستند که رشد بازار نئوبانک‌ها را شتاب می‌بخشند. استقبال گسترده مشتریان و مدل‌های کسب‌و‌کار موفق نئوبانک‌ها نظر سرمایه‌گذاران، آژانس‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌ها را به خود جلب کرده است. این گروه تا سال ۲۰۱۸ میلادی ۵۸۶.۷ میلیون دلار از ۳.۴۹ میلیارد دلار سرمایه جذب شده توسط فینتک‌ها را پرداخت کرده‌اند. 
در سال ۲۰۱۸، بخش کسب‌و‌کار به دلیل قبول پرداخت‌های دیجیتالی توسط شرکت‌های بزرگ و سازمان‌ها، سهم مهمی در رشد درآمدزایی و بازار نئوبانک‌ها داشته است. کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط از خدماتی مانند حسابداری، بودجه‌بندی و تحلیل و گزارش‌دهی نئوبانک‌ها با هزینه‌ای بسیار کم بهره برده‌اند. این خدمات سابق بر این به دلیل هزینه‌های بالایی که داشتند، تنها توسط شرکت‌های بزرگ قابل استفاده بودند.

ویژگی‌های نئوبانک‌ها

دلیل جذب افراد به سمت سیستم نئوبانک‌ها و کوچ کردن از نظام سنتی بانکداری واضح است. نئوبانک‌ها ویژگی‌های بارز زیادی دارد که به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

•  افتتاح حساب آنلاین، ساده و بی‌دردسر بدون نیاز به صرف زمان و هزینه‌‌های رفت‌ و آمد
• عدم نیاز به حداقل موجودی برای مبلغ سپرده 
• نرخ کارمزد بسیار پایین‌تر از بانک‌های سنتی
• بالا بودن نرخ بهره و درصد سود سالیانه 
• هزینه‌های پایین‌تر عملیات بانکی

نقطه ضعف نئوبانک!

یکی از مشکلاتی که در سیستم نئوبانک‌ها وجود دارد عدم دریافت وام است. (شما در این سیستم شما تنها امکان برداشت، پرداخت و انتقال اعتبار را خواهید داشت). که البته برای حل این مشکل لندتک‌ها وارد میدان شدند و این ایراد را برطرف کردند. اما به صورت کلی تمرکز نئوبانک‌ها بر روی چک و پس انداز است. در مورد بعدی می‌توان به نداشتن شعبه فیزیکی و اساسنامه بانکی اشاره کرد. 

نمونه‌هایی از نئوبانک‌های ایرانی

بیشتر نئوبانک‌ها برای ارائه خدمات مالی خود با بانک‌های مادر دارای مجوز همکاری می‌کنند. بنابراین اگر نیاز به فضایی امن برای برداشت، پرداخت و انتقال اعتبار خود دارید، نئوبانک‌ها خیال شما را از این بابت راحت می‌کنند. از جمله نئوبانک‌های ایرانی می‌توان به ویپاد، بانکینو، بلوبانک، فردا بانک، توبانک، نشان بانک، آبانک، فراز اشاره کرد. 

نمونه‌هایی از نئوبانک‌های خارجی

در خارج از ایران نیز نمونه‌های موفق زیادی وجود دارند به عنوان مثال نئوبانک‌های برتر ایالات متحده 

Current ، N26، Sofi، Nubank، Chima، Revolut، Monzo، MoneyLion و Dave 

و برترین نئوبانک‌ها در بریتانیا نیز به شرح زیر هستند.
مونزو
رِوُلوت
 استرلینگ 
 مونیز 

آینده از آن نئوبانک است!

نئوبانک‌ها قصد دارند تا در آینده‌ای نزدیک، تبدیل به بازیگران نقش اول صنعت خدمات مالی کلان شوند. این بانک‌های چالشگر با رشد تکنولوژی هر روز در حال گسترده شدن و پیشرفت هستند و با وجود برخی دست اندازها باز هم ادامه می‌دهند و به جرات می‌توان اقرار کرد که آینده از آن همین‌ها است.

در یک نگاه