صنعت مالی جهان، سال‌هاست که از قالب سنتی خود خارج شده و وارد به یک انقلاب واقعی شده است؛ انقلابی که به آن «بانکداری باز» یا Open Banking می‌گویند. در گذشته، بانک‌ها تنها در قالب موسسه‌های مالی سنتی فعالیت می‌کردند و تعاملات مشتریان با این موسسه‌ها به شدت محدود بود. اما امروز به لطف بانکداری باز، این تعاملات به صورت چشمگیری تغییر کرده و بستری مناسب برای توسعه انواع نوآوری در فین‌تک فراهم شده است.

اما بانکداری باز چگونه باعث نوآوری در فین‌تک می‌شود؟ و چرا این تحول برای کسب‌وکارهای مالی اهمیت دارد؟ در این پست سعی کرده‌ایم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم و نقش بانکداری باز در ایجاد فرصت‌های نوآورانه در حوزه مالی را بررسی کنیم.

بانکداری باز چیست و چگونه کار می‌کند؟

قبل از این‌که تاثیر بانکداری باز بر نوآوری در فین‌تک را بررسی کنیم، بهتر است نگاهی دقیق‌تر به مفهوم بانکداری باز داشته باشیم. به زبان ساده، بانکداری باز به مدلی از بانکداری اشاره دارد که در آن بانک‌ها، اطلاعات و خدمات خود را از طریق API در اختیار شرکت‌های ثالث و فین‌تک‌ها قرار می‌دهند. این یعنی کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها می‌توانند از داده‌ها و خدمات بانکی برای ارائه سرویس‌های جدید و خلاقانه استفاده کنند.

مزایای کلیدی بانکداری باز عبارت‌اند از:

• دسترسی آسان به داده‌ها و سرویس‌های مالی
• فراهم شدن فرصت‌های جدید برای همکاری بین بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک
• تسریع در توسعه محصولات مالی نوآورانه و شخصی‌سازی شده

بانکداری باز چگونه موجب نوآوری در فین‌تک می‌شود؟

«نوآوری در فین‌تک» یک فرایند مستمر بوده و به دنبال ارائه خدمات مالی سریع‌تر، ساده‌تر و بهینه‌تر است. بانکداری باز، با باز کردن دسترسی به داده‌ها و خدمات بانکی، این نوآوری را به شدت تسریع کرده است. در واقع بانکداری باز با ایجاد یک بستر امن و ساده برای دسترسی به داده‌های مالی، زمینه را برای ایجاد نسل جدیدی از خدمات مالی فراهم کرده است؛ خدماتی که تا کنون ممکن نبوده‌اند.

برخی از راه‌هایی که بانکداری باز موجب تقویت نوآوری در فین‌تک می‌شود، عبارت‌اند از:

افزایش سرعت و کاهش هزینه نوآوری

یکی از موانع مهم نوآوری در فین‌تک، هزینه و پیچیدگی بالای دسترسی به داده‌ها و زیرساخت‌های مالی بوده است. با ظهور بانکداری باز، شرکت‌ها می‌توانند بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین در زیرساخت، از داده‌های موجود در بانک‌ها استفاده کنند و محصولات نوآورانه خود را سریع‌تر وارد بازار کنند.

ایجاد فرصت‌های جدید تجاری

بانکداری باز موجب شکل‌گیری مدل‌های جدید کسب‌وکاری شده است. برای مثال، اکنون شرکت‌های فین‌تک می‌توانند اپلیکیشن‌هایی بسازند که مشتریان بتوانند به صورت آنی وضعیت مالی خود را مدیریت کنند یا پرداخت‌های خود را با یک کلیک انجام دهند. این یعنی خلق فرصت‌های جدید تجاری و ارائه ارزش‌های جدید برای مشتریان.

افزایش رقابت و بهبود کیفیت خدمات

یکی از نتایج اصلی بانکداری باز، افزایش رقابت در حوزه مالی است. این رقابت به شرکت‌ها انگیزه می‌دهد تا خدمات مالی نوآورانه‌تر، سریع‌تر و مشتری‌مدارتری ارائه دهند. در نتیجه کیفیت خدمات به طور کلی بهبود یافته و مشتریان تجربه بهتری خواهند داشت.

نمونه‌های عملی از تاثیر بانکداری باز بر نوآوری در فین‌تک

برای درک بهتر این مفهوم، بهتر است به نمونه‌هایی از کاربرد بانکداری باز در دنیای واقعی نگاه کنیم:

اپلیکیشن‌های مدیریت مالی (PFM): این برنامه‌ها از طریق بانکداری باز، اطلاعات مالی کاربران را از چند بانک جمع‌آوری کرده و در یک داشبورد واحد نمایش می‌دهند. این یعنی مشتریان می‌توانند در یک مکان واحد، به کل داده‌های مالی خود دسترسی داشته باشند.

خدمات پرداخت لحظه‌ای: بسیاری از شرکت‌های پرداخت اکنون به کمک APIهای بانکداری باز، امکان انتقال وجه فوری بین حساب‌ها را فراهم کرده‌اند. این نوآوری باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها و رضایت مشتری شده است.

اعتبارسنجی سریع و هوشمند: شرکت‌های فین‌تک می‌توانند با دسترسی به داده‌های مالی مشتریان، فرایند ارزیابی اعتبار و ارائه تسهیلات مالی را به شکل دقیق‌تر و سریع‌تری انجام دهند. این تسهیل در اعتبارسنجی در نهایت به ارائه خدمات متناسب با سطح اعتباری مشتریان و افزایش رضایت آن‌ها منجر می‌شود.

چالش‌های بانکداری باز و نحوه مقابله با آن‌ها

با وجود همه مزایا، بانکداری باز با چالش‌هایی هم همراه است که باید به آن‌ها توجه شود. سه چالش مهم در بانکداری باز عبارت‌اند از:

امنیت داده‌ها: برای مقابله با این چالش، بانک‌ها باید از پروتکل‌های امنیتی پیشرفته و روش‌های احراز هویت چندمرحله‌ای استفاده کنند. تیم‌های امنیت بانک و کسب‌و‌کارها باید به طور مداوم از فناوری های روز و سرمایه‌های انسانی متخصص برای تضمین امنیت تبادل داده‌ها بهره ببرند.

مقررات و قوانین پیچیده: هماهنگی با قوانین نظارتی و مقرراتی گاهی دشوار است، اما بانک‌ها و شرکت‌ها می‌توانند با همکاری نزدیک با نهادهای نظارتی، استانداردها را رعایت کنند. واقعیت این است که بانکداری باز هنوز در ابتدای راه بوده و تغییر قوانین دسترسی به داده‌ها ناگزیر است. ایجاد زمینه همکاری نزدیک بین سه عنصر اصلی بانکداری باز یعنی بانک‌ها، کسب‌و‌کارها و نهادهای نظارتی می‌تواند بسیاری از چالش‌ها را به راحتی حل کند.

جلب اعتماد مشتریان: با فراهم شدن زمینه‌های دو مورد بالا، جلب اعتماد مشتریان نیز ساده‌تر صورت می‌گیرد. طبیعی است که مشتریان از دسترسی کسب‌و‌کارها به داده‌های آن‌ها دچار اضطراب شوند، اما با اطمینان به فرایند تبادل داده و نظارت دقیق نهادهای ناظر، مشتریان کم‌کم به مزایای بانکداری باز پی برده و از آن‌ها برای تسهیل امور روزانه خود بهره می‌برند.

بانکداری باز، موتور محرک نوآوری در فین‌تک

به طور خلاصه می‌توان گفت بانکداری باز با ارائه بستری شفاف، سریع و آسان برای دسترسی به داده‌ها و خدمات مالی، نقش چشمگیری در تقویت نوآوری در فین‌تک ایفا می‌کند. در دنیای امروز که رقابت بین شرکت‌ها هر روز سخت‌تر می‌شود، استفاده از این فرصت‌ها برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان یک ضرورت است.

شرکت‌ها و بانک‌هایی که زودتر به این جریان بپیوندند و از بانکداری باز برای تقویت نوآوری‌های خود بهره بگیرند، در آینده نزدیک در بازار رقابتی فین‌تک موفق‌تر خواهند بود. بنابراین، شاید زمان آن رسیده باشد که شما هم با آغوش باز از این تحول بزرگ استقبال کنید و کسب‌وکار خود را به سطح بعدی نوآوری و موفقیت برسانید.